Skírnir - 01.01.1882, Blaðsíða 76

78
AUSTURRÍKI OG UNGVERJALAND.
því fór þar fyrir þjóðverja tvennt þægilega saman, að um leið
og þeir verja rikislögin — þeir nefnast „ríkislagaverjendur“ —
verja þeir einkarjettindi og höfuðforræði sjálfra sín, sem þau
þykja þeim sköpuð og heimiluð í þeim lögum. En ógæfan er,
að á þeirra lagaskilning vilja samþegnar þeirra elcki fallast.
þeir segja: „Lögin gera ráð fyrir vestanmegin Leithu sem
austanmegin, að á þingum skuli ail ráða, sem þar hagar flokk-
um, og að menn skipi svo þingin af hverjum þjóðflokki sem
tala rennur til; en þið (þjóðverjar) hafið gert ykkur þar djarfari
um deildan hlut enn lögin leyfa, er þið hafið hjer og hvar,
sem því mátti við koma, gert í lcosningarlögum 2 (þjóðverja)
jafna 3 (slafneskum mönnum), eða 3 jafna 5. Svo hefir ykkar
meiri hluti verið undir kominn, og á þessu kreíjumst vjer um-
bóta, ella mun lagavörn ykkar ekki verða að ríkisvörn, en
miklu heldur að ríkis sundrungu11. það er þetta — þ. e. að
skilja: forræðiskröfur þjóðverja og^tregða hinna að kannast við
þær — sem veldur flokkadeilum í Austurríki, og hefir opt
verið við það komið í enum fyrri árgöngum þessa rits. Síðan
í fyrra hefir lítið um haggazt í Austurríki, og Taaffe greifi
veitir enn stjórninni forstöðu, og við hlið hans standa þeir
menn — sumir af slafnesku kyni — sem vilja kosta kapps um
að koma alsætti á meðal þjóðflokkanna fyrir jafnrjetti allra.
þessum mönnum hefir veitt afar örðugt um framgöngu allra
mála sem hjer að lutu, en hafa þó komið svo miklu áleiðis,
að mestar líkur eru til, að fleira fari þar eptir. það eru
Czekar í Böhmen og Máhren, sem hafa átt í hörðustu barátt-
unni við þjóðverja (síðan 1867), en n,ú er þó svo komið, að
tunga þeirra stendur jafnt að rjetti við þýzkuna, og í Prag er
kominn á stofn czekneskur háskóli til móts við hinn þýzka.
En það er þó svo að skilja, að þó nokkuð fje sje lagt til ens
nýja háskóla, þá mun hann eiga að hljóta helminginn ef eign-
um hins gamla. Rýgurinn milli þjóðverja og hinna er reyndar
hinn sami, en um síðir hljóta hvorutveggju að sjá, að sannsæi
og samkomulag gegnir þeim bezt. í útgöngu júnímánaðar
varð sá atburðar í Prag, sem sýndi hvern þjóst hvorir bera i
brjósti til annara, og hve litið þarf út af að bera til ófriðar