Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 36

40
þar sem nú er nýja húsið, enda vitað, að áður var tvíbýli á Berg-
þórshvoli. Síðast talin þrjú hús voru á 110—115 sm dýpi, yfir þeim
voru austast nr. 17 á 93 sm dýpi, og virtist vera baðstofugólf. Vestar
var nr. 16 á 92 sm dýpi, einnig baðstofa (endurbygging nr. 24 og
virðist sem sama fjölskylda hafi búið í báðum. (Ath. hæðarmun
þessara tveggja gólfskána!). Vestast voru tvær gólfskánir á 94 og 95
sm dýpi. Þær sneru eins og nýja steinhúsið og eru fyrstu burstahús
á Bergþórshvoli. Yfir þessum gólfskánum eru, talið frá vestri til
austurs, nr. 10, 8, 7, 12 og 15, og er það síðast talda það eina
af þeim, sem lítur út fyrir að vera langhús. Það er á 80 sm dýpi og
er baðstofa, sem snýr svipað og nr. 17, sem er undir henni. Þetta
er síðasta hús á Bergþórshvoli, sem hefur aðra stefnu en nýja húsið.
Svo er að sjá, að burstahús hafi rutt sér mjög snögglega til rúms
og ekki löngu fyrir 1800. Yfir þessum gólfum er svo nr. 4, sem er
á 10 sm dýpi, en þar yfir voru tveir síðustu bæir á Bergþórshvoli, og
eru þeir ekki taldir hér með.
Nú eru aðeins ótalin gólf nr. 48, 43, 42, 27, 2 og 1. Nr. 48 er
vestan undir nýja húsinu á 270 sm dýpi og allt ókunnugt um það,
nr. 43 er hið brunna útihús, og nr. 42 óþekkt gólf suðvestur af nýja
húsinu. Nr. 27 var vestan við nr. 26 í sömu húsaröð og lágu göng
á milli þeirra. Nr. 2 og 1 eru í yfirborði og tilheyra síðustu byggð á
Bergþórshvoli.
Það er ljóst af því, sem hér hefur verið sagt, að nokkurt los hefur
verið á húsaskipun á Bergþórshvoli fyrst framan af. Neðstu húsin
snúa sitt á hvað og virðast vera byggð á ýmsum stöðum, en þegar
fram líða stundir kemur mikil festa í húsaskipunina. Fyrir ofan 2 m
dýpi eru flest hús endurreist á sömu stöðum og fyrri hús, og virðist
efnaskortur og íhaldssemi setja mark sitt á byggingaframkvæmdir.
Mikil bylting verður þó þegar burstahúsin koma til sögunnar, en af
sömu ástæðum og fyrr munu þau jafnan hafa verið endurbyggð lítið
breytt á sama stað, ekki síður en langhúsin áður.
FORNGRIPIR FRÁ RANNSÓKNUNUM
1927—28.
Eins og að líkum lætur fann Matthías Þórðarson mikinn fjölda
forngripa í uppgreftinum, og með forngripum er hér átt við alls
konar lausar minjar frá fyrri tíð, þótt ekki séu mjög gamlar og alls
ekki frá fornöld. Ekki verður hjá komizt að geta þessara gripa að