Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 58

62
verðu rétt ofan á brunalaginu eða lá beinlínis á því, þótt nokkurt bil
væri á milli vestast, þar sem brunalaginu hallaði vestur eftir, en skála-
gólfið var lárétt. Þótt norðurbrún lagsins vantaði á þessum 5,50 m
langa kafla, er enginn vafi á, hversu hana skuli draga, því að spottinn
austast er í ákjósanlegu framhaldi af brúninni vestan við eyðuna.
Vestast dróst brunalagið saman frá báðum hliðum og varð að rösk-
lega 1 m breiðri tungu vestur eftir. Var þegar í stað næsta augljóst,
að þetta voru dyr inn í hið brunna hús, sem lagið virtist vera undan.
Aðrar dyr sáust ekki, en vestast við suðurhlið myndaðist tunga suður
á við, ekki vel skýr þó, en hugsanlegt er, að þarna hafi verið dyr inn
í húsið sunnan við, sem litla brunalagið var undan. Þetta kom þó
alls ekki svo greinilega í Ijós, að fullyrt verði.
Jaðar eða brún brunalagsins var á báðum langhliðum eins og
sveigður upp á við, misjafnlega hátt, og er eflaust, að það hefur
lagzt þar upp við veggi (sbr. brunalag það, er Matthías Þórðarson
fann). Austurendinn hafði þó ekki þetta einkenni, heldur hætti bruna-
lagið þar án hinnar greinilegu útlínu og sveigðist ekki upp á við.
Engu að síður voru þó takmörk þess glögg. I horninu syðst og vestast,
við dyrnar á vesturgafli, varð jaðar lagsins ekki rakinn á litlu bili,
sökum þess að hann hafði orðið fyrir umróti við prófgryfjuna árið
áður.
Minna og syðra brunalagið, sem reyndist vera undan viðbyggingu,
birtist á alveg sama hátt. Utlína þess, hið svarta strik með ösku-
leifum innan við, en kakkaleifum utan við, var afar skýr, þó einna
sízt á þeirri hlið, er að stóra brunalaginu vissi.
Þegar lokið var við að rekja jaðar brunalagsins, var hreinsað ofan
af því, og kom það þá fram sem öskulag með geysimiklu af koluðum
trjáleifum (28. mynd). Askan var bæði rauðleit og gráleit og algjör-
lega Iaus við rusl, brennd bein og þess háttar, sem eldhúsaska hefur
ævinlega. Yfirborð Iagsins var engan veginn slétt, heldur með miklum,
en þó ekki stórkostlegum mishæðum. Ofan á því var mjög víða fok-
sandslag þunnt og hafði setzt í lægðir. Sandur þessi hefur fokið neðan
af söndum þeim hinum miklu, sem hér eru upp af flæðarmáli, og ber
ekki sjaldan við enn, að slíkt sandfok eigi sér stað heim að bæ á Berg-
þórshvoli. I uppgreftinum mátti víða sjá slíka foksandsbletti. Eins
og þegar er sagt, þvarr útlínan á nokkru bili í norðurbrún, og á því
svæði suður fyrir mitt lag, var það gloppótt og örðugt að fylgja því.
Var sem því brygði fyrir öðru hvoru, en þyrri svo aftur og hefur
eflaust orðið hér rask, sennilega við skálabygginguna seinna. Austast
var lagið svo aftur óraskað og mjög greinilegt eins og í öllum vestur-