Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 111
113
nema við og við.1 Margra hundraða metra vegur var frá Selinu til vatns í
Sandgilju, og nú var hún orðin þurr og brunnur þar fullur af sandi, 1711,
en úr því var ekki skemmra til vatns en 3 % km að Rangá eða 4 km í gott
vatnsból á Keldum. — Brunngröftur þar í hrauninu ólíklegur til að gefa
vatn, en þó ekki óhugsanlegur í djúpum lægðum.
Bóndinn eini, sem þekkist í Seli þessu, var Guðmundur Erlendsson
og bjó þar yfir 20 ár til 1780. Hann var mesti dugnaðarmaður,
fátækur í fyrstu, en varð síðar auðugur bóndi á Keldum og keypti
þá jafnframt jörðina. Hann átti mörg og merk börn, þ. á. m. Pál
bónda á Keldum. (Sjá Keldnamannaþátt Brynjúlfs Jónssonar). Eftir
að Guðmundur Erlendsson flutti að Keldum, hefir hann að líkindum
ekki viljað byggja Selið. Og engin byggð (eða húsvitjun) er þar
árin 1784—1815, eigi heldur síðan.
Vel má vera, að Guðmundur Erlendsson, slíkur dugnaðarmaður
sem hann var, hafi byggt upp selið í fyrstu til ábúðar fyrir eða um
1760, og þá enginn annar bóndi verið þar. Annars kann líka að hafa
verið þar einhver byggð milli 1711 og 1760, þótt nú þekkist það
ekki.
Eigi hefir sézt aðgreining húsa í bæjarrústum þessum, því að bæði
er hleðslugrjót oltið út og gróið yíir miðpart þeirra. Að fyrirferð er
rústin 70 fet á lengd, en breiddin óviss. Fyrir norðurhliðinni sést
nokkurn veginn, og fyrir hústótt, er tekur 4 fet upp fyrir aðalhliðina,
5 fet á vídd inni, er gæti verið leifar af eldhúsi gegnt bæjardyrum.
Tún hefir verið þar bæði fyrir ofan bæinn og að neðanverðu, helzt
vestan til. Hefir það verið umgirt með grjóti að mestu, trúlegast af
Guðmundi, og að stærð á þriðju dagsláttu. Vestur frá túninu að
neðanverðu eru rústir tvær saman, jafnhliða og jafnstórar. Þær virðast
vera 30 fet á lengd og 6 fet á vídd. Lítur út fyrir, að þar hafi verið
kvíar og gátu tekið til samans yfir 100 ær. Borgarrúst hefir líka sézt
þar lengra frá bænum. Gárinn milli tungna hefir eyðilagt býlið.
13. Keldnasel II. Hér er nú í tæpasta lagi talandi um eyðibýli,
því að einungis 1 eða 2 ár hefir þar verið búandi: Jón Jónsson árið
eða árin 1798—99, síðan í For hjá Odda. Eigi er annað vitanlegt
um vatnsból þar en í hinu selinu, enda var þar skammt á milli og í
sömu fjarlægð frá Keldum. Býli þetta stóð þó hærra en hitt, uppi á
Seltungnabrúninni rétt vestast. Og er sú brún laust austan við Knæf-
1) Uppsprettulindir á Keldum t. d. eru bæði mismargar og mismiklar
eftir tíðarfari, og sum áiún kemur tær lind í grasi undan Fossdalabrún,
sem þó er oftast þurr.
Árbók Fornleifafélagsins — 8
.