Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 150
152
Ekki hlífðist séra Snæbjörn við að setja erfitt afgjald á kotið í fyrstu:
4 ærgildi í landskuld, 4 kvígildi og kvaðir allar (mannslán, hestlán og dag-
slátt). Kvöðum varð þó að létta af 1708, og lækka landskuld um 1 ærgildi
og fækka um 1 kvígildi, til þess að viðhalda byggðinni. Ábúandinn 1711
(Kolbeinn Eyvindsson) hafði furðu mikinn fénað á koti þessu: 5 kýr,
vetrung og kálf, 69 kindur og 9 hross.
Eftir þetta fauk sum árin sandur á túnið í Odda, og blástur úr rof-
bökkum með nokkru broti hélzt við norðan í Vindási, þar til um 1908, að
séra Skúli í Odda fékk leyfi til þess að nota nokkuð af lausafé staðarins
(500 kr.) með viðbót (100 kr.) frá honum sjálfum, til að láta stinga niður
bakkana, tyrfa þar yfir og græða sárin, svo að nam 5 dagsláttum. — Guð-
mundur Þorbjarnarson á Hofi mun hafa annazt framkvæmd verksins.
43. Litli Oddi („í oddanum litla“). Svo heitir oddi tungunnar
milli Hróarslækjar og Ytri-Rangár, er mætast vestur frá Selalæk og
austur frá Bjóluhverfi í Holtum. Úr oddanum sjálfum og allt upp
yfir Gunnarsholtið, 12—13 km á lengd, er einn órofa malarsandur
(og grjót á holtinu) en þó með álitlegum gróðri nú orðið, mest næst
graslendi Gunnarsholts. Sandurinn, HelluvaSssandur, er misbreiður
(3—4 km) og eru eftir útskekklar á báðar hliðar, óslitið með lækn-
um en ekki ánni. Neðsti hluti oddans er lágur og flatur og heitir
Þungisandur, blautur og illur yfirferðar. Líklegt er, að þar hafi verið
slægjur og flóð, áður en sandurinn sléttaði yfir. Þar hjá voru víði-
runnar fram á 19. öld.
Landnáma segir svo: „Eilífr ok Björn bræðr fóru ór Sogni til Is-
lands. Eilífr nam Odda enn litla upp til Reyðarvatns ok Víkings-
lækjar. Hann átti Helgu dóttur Önundar bílds; þeira son var Eilífr
enn ungi, er átti Oddnýju dóttur Odds ens mjóva; þeira dóttir var
Þuríðr, er átti Þorgeirr í Odda; þeira dóttir var Helga. Björn bjó í
Svínhaga“.
Nú er næsta ömurlegt umhorfs og fáum kunnugt, hvar staðið hefir
landnámsbær þessi og höfuðból forfeðra hinna frægustu Oddaverja.
En til þess að staðurinn gleymist ekki og týnist algjörlega, vil eg
lýsa þar afstöðu og útliti nokkuð nákvæmlega — eins og eg fann
það í leit minni. — Bærinn hefir staðið nokkuð langt frá sjálfum
oddanum, nær læknum en ánni, og þó drjúgan kipp frá læknum,
uppi á hárri brún, á sömu hæð og flatlendið þaðan norður eftir.
Þaðan sýnist vera mjög líkt um línulengd að Varmadal og Selalæk,
þó svo, að ef miðað er við hánorður frá nefndum bæjum og farið
þangað, niður og upp með læknum, þá verður skemmra móts við