Andvari

Årgang

Andvari - 01.07.1962, Side 19

Andvari - 01.07.1962, Side 19
ANDVARI ÍSLENZKUR DÝRGRIPUR í IIOLLENZKU SAFNI 129 Refilsauvmr; a: grunnurinn saumaður, b: yfirþræðir saumaðir niður, c: saumurinn fullgerður. Er ekki ósennilegt, að norrænar þjóðir hafi kynnzt þessari saumgerð, þcgar býzanzkur vefnaður og útsaumur úr gulli og silki tók að berast til Norðvestur- Evrópu á víkingaöld, og þeim fundizt hún henta vel í grófgerðan útsaum úr ull og líni. Aðallega hafa tvö afbrigði af lögðum saumi, það er að segja refilsaumur og klaustursaumur, verið notuð við slíkan stórgerðan saum á miðöldum. Auk Bayeuxrefilsins, hefur varðveitzt útsaum- ur með refilsaumi frá Noregi og Islandi, en útsaumur með klaustursaumi frá Norður-Þýzkalandi. Er nær einvörðungu um að ræða altarisklæði, refla og vegg- tjöld, eða leifar þeirra, þ. e. fremur stóra muni, þar sem grófgerður saumurinn fær notið sín. Þýzku klæðin klaustur- saumuðu eru veggtjöld og reflar frá fyrri hluta 14. aldar til 16. aldar.3 Bayeux- refillinn, sem ýmist er álitinn normansk- ur cða enskur að uppruna, er clztur refil- saumsklæðanna. Er hann frá síðari hluta 11. aldar, nánar til tekið frá tímabilinu 1066 til 1082.4 Frá Noregi eru aðeins til leifar af þremur refilsaumuðum klæðum. Ekki hefur verið unnt að tímakvarða tvö þeirra, en hið þriðja, bútur af refli, er talið vera frá því um 1200/' íslenzku refilsaumsklæðin eru flest að tölu. Sé ekki talið altarisklæðið í En- schede, er vitað um alls ellefu: níu alt- arisklæði, eina altarisbrún og einn refil.0 Ekki hafa öll þessi klæði verið tíma- kvörðuð nákvæmlega; er helzt talið, að þau séu frá síðari hluta 13. aldar til miðrar 16. aldar, en flest þó frá 14. og 15. öld.7 Á rcfilinn eru mörkuð marg- vísleg kynjadýr, en altarisklæðin eru saumuð helgimyndum, svo sem myndum úr ævi Jesú og dýrlingamyndum. Á hinu stærsta, altarklæðinu úr Hóladómkirkju, sem er tæpir tveir metrar á lengd og hér um bil einn metri á hæð, eru til dæmis myndir hinna þriggja íslenzku dýrlinga, biskupanna Guðmundar góða, Jóns helga og Þorláks helga. Altarisklæðið í Enschede er saumað með ullar- og hörgarni. Eru á því fimm litir af útsaumsgarni: svarbrúnt (líklega sauð- svart), rauðbleikt, blátt og dökkblátt ullar- band og ljósmóleitur línþráður. Það er eitt minnsta klæðið, aðeins 90 sm á hæð og 76 sm á breidd. Á miðju klæð- inu cr mynd af heilagri þrenningu: guði Klaustursaumur-, grunnþræðir saumaðir nið- ur jafnóðum. 9
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.