Andvari

Årgang

Andvari - 01.07.1962, Side 51

Andvari - 01.07.1962, Side 51
ANDVARl AFSTAÐAN MILLI KYNSLÓÐANNA 161 })ola, að uppvaxandi kynslóðir endurtaki fálm og villur, sem okkar eigin kynslóð urðu svo dýrkeyptar. Þessari kröfu höldum við fram á hverju sviði menningar og mannlegs atferlis, en verðum hennar ekki alls staðar jafn ljós- lega meðvitandi, af því að á flestum svið- um mætir hún engri andstöðu. Æskan vex mótþróalaust inn í margvísleg hefð- gróin menningarform, talar t. d. þá tungu, sem hún elst upp við, gengur viðnáms- laust inn í trúrækniskipulagið, gerist nám- fús á tækni okkar og verkmenningu. Eigi að síður metur hún reynsluforða liðins tíma út frá öðru sjónarmiði en eldri kyn- slóðin. Hið ólíka og oft andstæða mat kynslóðanna kemur einkum fram á þeim sviðum, sem snerta einstaklingsfrelsið eða menningartúlkun listarinnar. Trú og list sýna þennan afstöðumun greinilega. í trú- málum ríkir nú kyrrð; nýjar stefnur og skarpar andstæður koma þar ekki fram eða vekja aðeins athygli á takmörkuðu svæði, ef þeirra verður vart. Þær valda að minnsta kosti engri togstreitu milli eldri og yngri kynslóðar. En í listinni, sem túlk- ar m. a. einstaklingsbundið viðhorf gagn- vart hefð og siðum, tendrast sífellt upp- reisnarandi. Hvort sem við lítum á tón- list, myndlist eða orðsins list, sjáum við byltingaröfl rísa gegn gróinni hefð. Og þar er æskan engan veginn fús að taka reynslu eldri kynslóða sem óyggjandi leiðsögn. Samt lcnda eldri og yngri kynslóð hvergi í jafn krappri andstöðu og á siðgæðissvið- inu, þar sem hefðbundið siðalögmál þreng- ir að vilja einstaklingsins. Frá fornu fari var krafa eldri kynslóðarinnar, að upp- vaxandi æska hlíti forsjá hennar, hvergi ákveðnari en þar. Flestum mönnum á íullorðins aldri er eiginleg sú tilfinning, að þeir eigi hlutdeild að uppeldi æskunn- ar og beri að sínu leyti ábyrgð á velferð hennar, en æskunni beri aftur á móti að beygja sig fyrir vilja eldri kynslóðarinn- ar og semja sig að hinu viðurkennda siða- lögmáli. Reynsla okkar af öðrum viðskiptum við æskuna styrkir þessa trú. Hin mynduga krafa eldri kynslóðarinnar mætir á flest- um sviðum þakklátum skilningi æskunn- ar. Barnið er gætt furðulegu næmi og gerist afar námfúst á hina fjölbreytileg- ustu þekkingu. Einmitt eldri kynslóðin hefur þessa þekkingu á valdi sínu. Því viðurkennir æskan forsjá hennar og tek- ur þekkingu hennar fullgilda, — jafnvel eftir að hún finnur, að hún er meinlega takmörkuð og vafasöm í mörgum atriðum. Um leið og æskan innrætir sér þekkingu eldri kynslóðarinnar, öðlast hún smám saman skilning á því, að mannkynið stendur í baráttu um þekkinguna og hverri kynslóð ber að fylkja sér undir merki hinnar næstu á undan. Henni skilst, að hver kynslóð var heil og falslaus í við- leitni sinni, þó að árangurinn væri jafn- an ófullkominn. Hún sér, að eldri kyn- slóðin beitir í lífsbaráttu sinni sömu þekk- ingunni og hún innrætir æskunni. Frurn- atriði reiknings, sem ég kenni barni, eru nákvæmlega þau sömu og ég nota sjálfur, þegar ég reikna tekjur mínar, hagnað minn eða tap. Ég kenni því t. d. ekki, að 2 X 4 = 9, þó að auðvelt væri að inn- ræta börnum slíkar villur. Ef ég kenni unglingi erlenda tungu, kemur honum aldrei til hugar, að handlciðslu minni sé ekki fyllilcga treystandi, að því leyti sem þekking mín nær til. Hann verður aldrei gripinn þeim geig, að ég innræti honum vísvitandi rangar merkingar orða, aðrar en ég noti sjálfur. Hann treystir heilindum mínurn á þessu sviði. Þetta er meginatriði allrar fræðslu: traust ungmennisins á liandleiðslu fræð- arans. Að því marki sem æskan viður- kennir handleiðslu eldri kynslóðarinnar, er fræðslan henni sjálfsögð og kærkomin.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.