Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Síða 53

Andvari - 01.07.1962, Síða 53
ANDVARI AFSTAÐAN MILLI KYNSLÓÐANNA 163 liverfa. I sveitum landsins er starfið að vísu enn samrunnið heimilinu, en fjöl- mennið er horfið, og því vinnst enginn tími til að rækja þá verkmenningu, sem áður var aðall góðs heimilis. Brauðið, sem var bakað, voðin, sem var ofin á heimilinu sjálfu, var meira en einber matur og klæði. Þau voru tákn hagleiks og verk- menningar. Nú kaupum við matvælin að hálfu eða öllu leyti tilreidd, fatnaðinn fullunninn, muni til híbýlaprýði, — sölubúðir hafa leyst frá störfum á heim- ilinu marga iðjusama og listhaga hönd. Starfið er að hverfa af heimilinu út á ópersónulegan vinnustað, í verksmiðjuna, á eyrina, í skrifstofuna. Ópersónulegur vinnustaður tekur við því hlutverki, sem heimilið rækti áður í verkmenningu þjóð- arinnar. Heimilið er ekki lengur sú menn- ingarstoð, sem það var fyrr á tíð; verk- stöðin hefur haggað grunni þess. Því er samfélagsaðstaða nútímaheimilis óákveðin og uppeldisstefna þess reikandi. Meðan móðirin gerir heimilið að aðal- starfssviði sínu, helzt þó allt í skorðum gagnvart uppeldi barnsins. En einnig inn á hennar svið hefur atvinnubyltingin gripið; hin ópersónulega verkstöð dregur móðurina til sín. Þessi breyting á starfs- sviði og menningarhlutverki konunnar er einn mikilvægasti þátturinn í samfélags- byltingu nútímans. í fyrsta lagi missir heimilið telpuna hálfvaxna. Heima er ekkert að starfa handa henni, fyrr en hún stofnar heimili sjálf. A þeim árum, sem húsmóðurhæfi- leikarnir ættu að þjálfast í starfi, stundar unga stúlkan ópersónuleg störf, sem at- vinnumarkaðurinn býður, og temur sér lifnaðarhætti, sem eru fjarskyldir hlut- verki húsmóðurinnar. Því veitist margri stúlku erfitt að rækja það, þegar móður- og heimilisskyldan kallar. 1 öðru lagi dregur hinn ópersónulegi vinnustaður móðurina sjálfa út af heim- ilinu og tvískiptir þannig áhuga hennar og starfskröftum. Því meir sem heimilið er rúið fornri verkmenningu, því minna aðdráttarafl hefur það á hug og starfsorku ungra kvenna. Heimilið er að verða svo smávægilegt atriði í lífi manns, að táp- mikilli konu þykir það of lítið verksvið. Atvinnusjónarmiðið, hin ópersónulega verkstöð, er að ná yfirhönd. Aðdráttarafl þess fer vaxandi. Ef konunni tekst ekki að finna sér nýtt menningarhlutverk á heimilinu, blasir sú þróun við, að það verði henni ígripasvið og aukastarf. Því að heimilið er í þriðja lagi að glata þýðingu sinni sem miðstöð fjölskyldu- lífsins. Eftir því sem þungamiðja starfsins fjarlægist heimilið, dregur það einnig persónuleika starfsmannsins burt frá því. Þessi þróun hefur bein áhrif á siðgæðis- hugmyndir manna. Á blómaskeiði heim- ilisins, meðan það var höfuðból almenn- ingsfræðslu og verkmenningar, var hjóna- band nær ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir stofnun þess. Yfir þeim skilningi vakti strangt almenningsálit, sem lék einstakl- inginn stundum hart, en studdi heimilið sem mikilvæga stoð siðgæðisins. En um leið og atvinnubyltingin raskaði samfé- lagsaðstöðu heimilisins, sljóvgaðist siða- vitund almenningsálitsins. Á síðustu ár- um fæðist rúmlega fjórða hvert barn óskilgetið hér á landi. Margir af foreldr- um þessara lausaleiksbarna stofna raun- verulega heimili, en fjölmargir feður sinna börnum sínurn alls ekki og greiða aðeins lögþvingað meðlag. Því hrekst mörg ein- stæðingsmóðir með barn sitt, giftist að lokum manni, sem því er óskyldur, eða lifir ógift og vinnur eftir getu fyrir óskil- getnum börnum sínum. Á þessu er sýnt, að heimilið er að missa innri festu sína, ábyrgðarvitund foreldra gagnvart ófæddu barni er að sljóvgast og uppeldishlut- verkið að verða þeim ofviða. Hið ófull- komna eða sundraða foreldraheimili er
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.