Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Síða 75

Andvari - 01.07.1962, Síða 75
ANDVARI GOÐINN FRÁ X'ALÞJÓFSSTAÐ 185 honum banahögg. Var orustunni þar með lokið. Atta menn féllu úr liði þeirra Eyjólfs og Hrafns. Átta menn féllu einnig af þeirri hundrað manna sveit, sem fylgt Iiafði Þorvarði austan úr fjörðum. Þar á meðal var Finnbjörn Helgason móður- hróðir hans, scm lézt nokkru síðar af sár- um eftir bardagann. Eftir Þverárbardaga er Þorgils saga skarða því nær ein um að skýra frá sam- skiptum þeirra Þorgils og Þorvarðar. Við hana er það að athuga, að þótt höfundur- inn virðist fljótt á litið segja eindregið kost og löst á söguhetjunni, þá dylst ekki við nákvæma athugun, að eftir því sem á líður söguna kemur í ljós, að hún er ekki fyrst og fremst atburðasaga, heldur skrifuð til vegsemdar Þorgilsi. Þótt það dyljist lesanda til að byrja með, þá er sagan í raun og veru einhliða áróðursrit fyrir Þorgils. Afsanna þar ekkert cinstök atriði sem virðast skýrð af hlutlausum sjónar- votti. Áróðursgildi sögunnar í hcild er það þungt á metunum, að ávirðingar Þor- gils gleymast lesanda en um hann á að skapast einhver dýrðarljómi. Höfundur ætlar lesanda að sjá söguna alla í heild lrá sama brennipunkti, þannig að skugg- arnir falli frá Þorgils yfir á samtiðarmenn hans og þá ekki sízt Þorvarð Þórarinsson. En svo slyngur er höfundur í þessari blekkingariðju sinni, að honum hefur tekizt að skapa um minningu þessa manns eins konar helgi eða dýrlingsljóma. Þó cr það vitað, að þessi maður sveifst einskis fyrir metorð og völd, að selja land sitt og þjóð erlendu valdi. Lesandinn þarf því að vera vel á verði gegn því að láta ekki áróðurinn villa sér sýn og sljóvga dómgreind sína, en skoða atburði sög- unnar jafnframt frá annarri hlið eða sjónarhól, þannig að Þorgils fái þó ekki meira en honum ber. Ekki þarf að draga það i cfa, að höf- undur Þorgils sögu hefur af ráðnum hug þagað um sum atriði samninganna, sem fram fóru á fundinum á Rauðsgili. Eins og Þorvarður hét Þorgilsi að styðja hann til valda í Skagafirði, ef þeim yrði sig- urs auðið, þá hafa þcir Sturla og Þor- gils jafnframt heitið að styðja Þorvarð til valdatöku í Eyjafirði. Það er hægt að halla réttu máli með þögninni einni sam- an. Sést það berlega á því, sem hér verð- ur sagt. Eftir fall Eyjólfs Þorsteinssonar var fundur stefndur við Djúpadalsá. Komu þar margir héraðsmenn. Beiddi Þorvarður sér þá viðtöku af bændum sem þeirra höfðingja. Fluttu með honum málið Þorgils og Sturla. Var að því gerð- ur lítill rómur, og vildu bændur ekki við honum taka. Töldu þeir Þorvarð sagðan ofsamann mikinn í skapi, févana mjög og ætti þó að svara stórum vandræðum. Við þessa frásögn er það að athuga, að ekk- crt af því, sem vitað er um Þorvarð af heimildum, gefur til kynna, að þctta sé rétt, fremur hið gagnstæða. En engin undur voru, þótt bændur væru tregir til að taka við óþekktum höfðingjum, sem ef til vill færu með ófriði um héruð þeirra. Ekki hefur Þorvarði þótt Þorgils styðja mál sitt á fundinum sem hann hefði óskað. Af fundi þessum riðu þeir þar til þeir komu í Skagafjörð þar sem stefndur var fundur við Vallalaug. Falast þá Þor- gils eftir liðveizlu Þorvarðar sem hann hafði honum heitið til héraðs í Skaga- firði. En Þorvarður færðist undan, sagði þar einskis mundu sín orð metin. Síðan hrekkur eins og óvart úr penna höfundar Þorgilssögu: „Þótti honum Þorgils eigi verið hafa tillagamikill í Eyjafirði." Fóru þeir svo af fundinum, að bændur gerðu engan kost á að taka við Þorgilsi. Næsti fundur þcirra varð svo að Grund í Svarfaðardal. Ræddu þeir þar um mál sín og ekki sízt það, að Heinrekur biskup á Hólum hafði lýst þá í bann og alla þá menn, cr á Þverárfundi voru. Ilafði
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.