Andvari

Ukioqatigiit

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 82

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 82
192 SIGUHÐUK SIGURMUNDSSON ANDVAM Árna biskupi lagurt vitni í öllum mál- um, scm konung varða og ekki snerta bréfritarann sjálfan. Því næst segir: „Ilerra í orlofi að tala, get eg flestum verða eigi allhægt að stjórna ríkinu, nema þeim, sem hann leggur hendur í höfuð á sem hann vill, er svo mikið ríki hans á landinu, að yðrir menn skulu varla svo við Iiorfa, sem þeir þykkjast mannan til hafa eður skaplyndi. Þingi voru réðu í sumar Ilrafn og biskup, höfðu skammt og meðallagi skilvíst, að því að sumum þótti. Lögsögumaður var ógreiður og skaut flestum málum undir biskups dóm og annara þeirra er sýndist. Af lögréttu- mönnum nýttist lítið.“ Bréfkafli þessi sver sig í ætt við ræður Þorvarðar í Þorgils- sögu um sérstætt orðaval, skýra og ljósa hugsun. Auk þess hefur það á vorri öld reynzt að vera elzta sönnunargagn fyrir ríkisréttindum Islands eftir Gamla sátt- mála.1) Af þessum stuttu bréfköflum má glöggt sjá, hverníg stjórn og réttarfari á alþingi var háttað. í landinu var rikjandi millibilsástand um lög og rétt. Þjóðveldis- lögin eru úr gildi numin og ný lögbók, ófullkomin frumsmíð, komin í þeirra stað. Á þinginu ræður svo Árni biskup raun- verulega einn öllu og það eitt lög, sem honum þóknast að kalla. Frásögn Árna- sögu biskups um deilumál þeirra Þorvarð- ar er merkileg. Hún bregður Ijósi yfir það, hve heimildarlaust Árni biskup réðst inn á verksvið leikmanna. Og einnig það, þótt sagan sé eins og Þorgilssaga hlut- dræg í málflutningi, má þó öruggt telja, að Þorvarður hafi verið fyrsti valdsmað- urinn, sem spyrnti alvarlega gegn yfir- gangi Árna biskups. Það vill nú svo til, að til eru hans eigin orð, sem vitna um skoðanir hans í þessum málum og sem hann mun hafa framfylgt til hins ýtrasta. Árið 1255 fórust Þorvarði svo orð í við- 1) Bjöm Þórðarson: Síðasti goðinn. skiptum sínum við Heinrek biskup, skömmu eftir Þverárbardaga: ,,Allt það, er vér höfum brotið við heilaga kirkju og raskað guðs rétti, viljum vér leggja í yðvarn dóm. En þær sakir, sem gerst hafa millum vor og annara leikmanna, skiljum vér undan yðrum dómi.“ Valdatímabili Þorvarðar var nú að þessu sinni brátt lokið. Idafði hann að eigin sögn ekki skaplyndi til þess að vera við völd og koma ekki fram lögum fyrir ofríki biskups. I annan stað hafði Árni biskup látið svo um mælt í bréfi til kon- ungs, að hann kæmi vel skapi sinu við alla handgengna menn, utan við Þor- varð, þótt engin persónuleg sakferli væru þeirra í milli. Ennfremur lét hann uppi þá skoðun, að hann teldi Hrafn Oddsson bezt fallinn íslenzkra manna að ráða öllu Islandi. Út af þessum málum hafa þeir farið utan allir og það á sama skipi, Hrafn, Sturla og Þorvarður haustið 1277. En skipið braut við Færeyjar. Urðu þeir þar kyrrsettir um veturinn, en komust til Noregs næsta vor. Sumarið 1279 komu þeir svo út báðir, Hrafn og Þorvarður, herraðir af konungi. Magnús konungur hafði þá gert að vilja Árna biskups og gert Idrafn merkismann sinn og hirð- stjóra á íslandi. Einnig kom út Ásgrímur Þorsteinsson og hafði nú fengið sýslu fyrir sunnan heiðar, sem Þorvarður hafði áður Iiaft. Ekki verður með vissu vitað hvar Þorvarður hcfur dvalið frá því hann kom út og fram á sumar 1281. Sennileg- ast er, að hann hafi þó verið á Austfjörð- um. Ekki er vitað annað, en hann hafi haidið þar hinu forna mannaforræði ævi- langt. Sumarið 1280 komu út Jón nokkur Einarsson og Loðinn leppur með nýja lögbók, sem lögtekin var á alþingi sum- arið eftir og hlaut nafnið Jónsbók. Deila reis milli þeirra Loðins og Árna biskups út af nokkrum atriðum lögbókarinnar. Var Þorvarður þá einn þeirra, sem miðl-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.