Andvari

Ukioqatigiit

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 100

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 100
210 SVliRRIIl KRISTJÁNSSON ANDVAIII innar tókust ekki sættir með Skúla og Hörmangarafélaginu og fór svo, að með konungsúrskurði 16. maí 1757 var Skúla leyft eftir sem áður að láta duggur sínar flytja nauðsynlegan varning milli íslands og Danmerkur. En á þeim sömu árum og I Iörmangarafélagið leitaðist við að sálga þessum nýju atvinnugrein- um í Reykjavík, rak það sjálft verzlun sína með slíkum ódæmurn, að stjórnin varð loks að þröngva því til að afsala sér verzluninni. Járn og brýni félagsins voru ónýt, önglar og færi, trjáviðurinn ekki hæfur í árar eða orf. Varla kom svo nokkurt ár, að Hörmangarafélagið flytti næga kornvöru til landsins, það litla korn sem til dæmis var flutt til landsins árið 1756 var maðkað. Sýslumenn urðu víða um landið að brjóta upp vöruskemmur kaupmanna á vetrum til að seðja hungur fólksins. Þetta ár dóu 100 manns úr sulti í þeim sveitum, er sóttu verzlun í Elólminn. Þá er talið, að 1100 manns liafi orðið bungurmorða á Islandi. Þegar Hörmangarafélagið varð að hrökklast frá Islandsverzluninni lét danska stjórnin halda uppboð á verzlunarhöfnum landsins og skyldu þær seldar á leigu til 6 ára. En nú brá svo við, að enginn danskur kaupmaður batið í halnirnar. Þá varð Eggert Olafssyni að orði: Nú vill enginn eiga þig, ættarjörðin góða. Að lokum neyddist konungur til að taka sjálfur að sér verzlunina við skattland sitt og reka á eiginn kostnað 1759. Með konungsverzluninni hefst nýr þáttur í sögu iðnaðarstofnananna í Reykjavík. 4 Vorið 1759 var Marcus Pahl, danskur rnaður, sendur til Isiands og skyldi hann verða forstjóri konungsverzlunarinnar í Hólminum, en jafnframt hafa eftirlit með iðnaðarstofnununum í Reykjavík. Þegar hér var komið sögu hafði Danakonungur lagt til iðnaðarstofnananna samtals 61.000 rd. og raunar 3.000 rd. betur. Það var því ekki nema cðlilegt, að stjórnin vildi hafa hönd í bagga með þessu ljárfreka lyrirtæki og gát á, að fé konungs væri réttilega varið. Af skipunarbréfi Pahls er auðsætt, að stjórnin hafði liinn mesta áhuga á velfarnaði stolnananna og vildi veg þeirra sem mestan. Oll þau ár er stofnanirnar liöfðu staðið hafði Hörmangarafélagið legið í þeim eins og grimmur hundur. Nú fengu þær notið friðar í skjóli konungsverzlunarinnar og verndar. Þess má til dæmis geta, að urn stundarsakir var tekið fyrir útflutning á íslenzkri ull til þess að stofnanirnar mættu sitja fyrir kaupum á henni. I þau fáu ár sem konungs- verzlunin stóð voru iðnaðarstofnanirnar með miklum blóma og ágóði varð af
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.