Andvari

Ukioqatigiit

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 108

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 108
218 ÓLAFUR JÓNSSON ANDVARI þessari öld er núorðið óþreytandi að lýsa því yfir í viðtölum að hann sé orðinn leiður á skáldsögum og skáldsagnagerð; hann hyggst vinna stórvirki sín í öðru formi eftirleiðis. Hitt leikur mjög á huldu hver sé líklegastur eftirmaður hans, — sem leiðandi skáldsagnahöfund- ur með þjóðinni þó ekki verði það endi- lega í öðru eins veldi. Þeir tveir höfundar af næstu kynslóð sem efnilegastir hafa þótt og enda verið einna mikilvirkastir hafa hvorugur tekið af skarið um forustu sína þótt báðir hafi þeir margt vel gert. Olafur Jóh. Sigurðsson er að vísu á kafi í hálfloknum stórvirkjum, og má vera að þau eigi eftir að auka honum hróður; en fullkomin tök hans á íslenzku máli hafa enn ekki nægt honum til sköpunar veru- lega stórbrotinna verka. Guðmundur Daníelsson vann góðan sigur með Blind- ingsleik árið 1955 sem efldi mjög hinar fyrri vonir manna um framtíð hans, en ekki komst hann þar reyndar yfir hinn fræga lierzlumun sem löngum hefur verið milli hans og stórvirkjanna. Sögu- legar skáldsögur hans siðan sýnast mér allmjög að haki þeirri bók og öðrum beztu verkum hans. Og enginn hinna yngri höfunda virðist heldur ennþá hafa veitt fullgilda sönnun þess að hann sé maður sá sem koma skal. A það hefur stundum verið bent hversu mjókkað hefur á munum milli prósa og ljóðs í nútímabókmenntum. Ljóðagerðin verður frjálslegri, og sagnaskáldin koma að sinu leyti til móts við ljóðskáldin, temja sér skyld vinnubrögð. Tími hinn- ar raunsæju, umfangsmiklu skáldsögu er liðinn og virðist ekki koma aftur; allir helztu sagnahöfundar okkar tíma eru tilraunamenn í stíl, láta sér ekki nægja að taka upp ný viðfangsefni í fornu formi. Þessa sér raunar stað í íslenzkum nútímabókmenntum þótt í litlu sé, og athyglisvert er um leið að umtalsverðasta viðleitni hinna yngri höf- unda í sagnagerð fer gjarna fram í knöppu formi, smásögu eða stuttri skáldsögu. Jafnólíkir höfundar og Geir Kristjánsson, Indriði G. Þorsteinsson og Thor Vil- hjálmsson hera þessu allir vitni; og allir eru þeir í hópi efnilegustu höfunda okk- ar. Manni virðist trúlegt að deyfð sú sem hér hefur verið í sagnagerð sé senn á hvörfum og nýrra tíðinda von innan tíðar, enda bendir sumt í þá átt. En jafnauðsætt virðist að í slíkri þróun hljóti allt að fara saman: djörfung í verkefnavali, formtilraunir og vilji til nýrrar stílsköpunar og stöðugrar stílög- unar. Þjóðfélagsádeila hefur um sinn legið í láginni í skáldskap, og vel má vera að hún eigi ekki afturkvæmt á næstunni. En sjálfur uppreisnarviljinn er nauðsyn- legur aflvaki góðum skáldskap, vilji til uppreisnar gegn dauðri hefð, þröngum og sjónarhólslausum mannskilningi, list- leysi þeirrar bókmenntafabrikku sem gengur af tómum vana. 1 sumurn verkum hinna yngri höfunda virðist mér mega marka þennan uppreisnarhug, sjálfan listviljann sem stýrir endurnýjun allra bókmennta. Idér á eftir verður rætt um nokkrar helztu bækur, skáldsögur og smásögur, sem út komu árið 1961. Ekki verður gert neitt heildaryfirlit um sagnagerðina á árinu, enda kleppsverk, en það er hyggja mín að flest þau verk þar sem gætir alvar- legrar listrænnar viðleitni komi hér til umræðu. 2 Tveir höfundar af eldri kynslóð gáfu út ný verk á ármu, Jakob Thorarensen og Guðmundur Gíslason Idagalín. Staða Jakobs Thorarensens í bókmennt um okkar er alkunn, enda hefur henni oft verið lýst: hann er með öllu mótaður af skáldskaparstefnu fyrri tíðar sem raun-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.