Andvari

Årgang

Andvari - 01.07.1962, Side 119

Andvari - 01.07.1962, Side 119
ANDVARI ÍSLENZK SAGNAGERÐ 1961 229 en honum er ekki lagið að virkja þennan kærleik til listrænna átaka, mannlýsingar hans eru flestar yfirborðslegar og ekki sannfærandi og væmni jafnan á næsta leiti. Þessa gætir þó mest í rómantískum, ljóðrænum smásögum Sigurjóns sumum, sem margar hverjar fara alveg úr böndum af þessurn og öðrum lausatökum þótt söguefnið sé stundum allgott. (Dísin úr björgunum, Gamalt lag, Maðurinn í speglinum.) Sjálfur frásagnarhátturinn er ekki alltaf ósnotur, þó hann sé tilbreyt- jngarlítill, einkum þar sem höfundur kann sér hóf, en nokkuð spillir með köfl- um ásókn hans að nota sérleg og óvenju- Icg orð og orðatiltæki sem engan veg- inn falla að stílnum að öðru leyti. Bezt- ur virðist mér Sigurjón í sumum sög- um þar sem hann ratar á hnyttilegt söguefni (Vala, vala spákona) og tekst honum þá stundum allvel upp, getur verið notalega glettinn og sagt einfalda sögu skemmtilega. Hitt er verra að hrein tilviljun virðist ráða nær honum tekst og nær ekki: oft missir hann úr höndum sér jafngóð eða betri cfni og honum tekst öðrurn stundum að gera allgóð skil (I Ilöðukálfur, Hefndin). Spillir þetta mjög heildarsvip bókarinnar, og víkur hér enn að því sem fyrr var sagt: að meira þarf en góðan ásetning til að skapa um- talsverðar bókmenntir. 6 Það sem frá upphafi hefur verið at- hyglisverðast og loflegast um rit Thors Vilhjálmssonar er þrotlaus stílviðleitni hans og stílögun; hann er sá ungra höf- unda sem hefur leitað einna djarflegastra leiða í sagnagerð á undanförnum árum, og hann hefur um leið tamið sér nútíma- legan og í senn persónulegan stílsmáta sem hann hefur núorðið mjög á valdi sínu. Sumir kunna að segja að ferskleik- inn, hin nakta skynjun, sem mjög ein- kcnndi fyrstu þætti Thors hafi að ein- hverju leyti glatazt í þessari þróun, en það held ég sé hæpin kenning: hann hefur stöðugt verið að ná ríkari tökum á viðfangsefnum sínum, efla sér tamd- ari, þjálli stíl; og í beztu þáttum sínum nýtur hann þessara kosta ásamt sama næmleika og fyrrum. Samfara þessu hef- ur mannskilningur hans að sjálfsögðu tekið mótun og þróun, orðið ríkari og fjölbrcytilegri, eindregin bölsýni fyrstu þáttanna vikið fyrir raunhæfara og sveigj- anlegra viðhorfi. Allt þetta birtist vel af síðustu bók hans skáldskaparkyns, Andlit í spegli dropans, frá 1957, og þar eru beztu þættir lians til þessa. Síðan hafa rit Thors verið af öðrum toga spunnin, nær blaðamennsku. Hann gerði hressilega og skemmtilega frásögn af Rússlandsför í bókarformi, og síðan gaf hann út í bók safn greina um ýmis efni, Regn á rykið, sem flestallar höfðu birzt áður í blöðum og tímaritum. Þar í var allmikill bálkur ferðagreina frá ýmsum löndum, og raunar sagði allt meginefni bókarinnar af kynnum hans af framandi löndum og fólki. Af sama toga er nýtt verk Thors frá í haust, Svipir dagsins, og nótt, og er þar þó í senn leitað á nýja slóð. Mér telst svo til í fljótu bragði að í bókinni sé sagt frá heimsóknum hans til sjö Evrópulanda og ferðaflækingi milli þeirra; sjálfsagt má á sama hátt telja þær borgir sem meira eða minna er sagt frá í bókinni. Þessi reikningslist er hér aðeins nefnd til þess að ljóst megi verða hversu hégómleg hún er og fjarri því að segja eitt eða ncitt um verkið. Þótt ferðalög höfundar séu uppistaða bókarinnar er hún engin „ferðasaga" í venjulegum skilningi. Sönnu nær sýnist mér að höf- undur reyni að draga til einnar listrænnar heildar kynni sín af Evrópu nokkur síð- ustu ár, safna ferðaáhrifum sínum í einn skáldlegan brennipunkt. Kannski er rétt-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.