Andvari - 01.01.1981, Blaðsíða 10

8
SIGFÚS DAÐASON
ANDVARI
sem a£tur á móti bræður hans tveir urðu bændur bar í sveit og annar þeirra
einn af frömuðum austur-sbaftfellskra umbóta í búskap og félagsmálum.
Um ástæður brottfararinnar fjölyrðir Þórbergur ekki, líklega af því að bæði
bann og aðrir bafi talið liana alveg sjálfsagða og eðlilega. En óneitanlega
bættir oss nú til að tvínóna þegar vér virðum fyrir oss þessa brottför. Ann-
arsvegar verður að samþykkja að ekki hafi verið nein önnur leið Þórbergi
fær, ef bann átti að þroska hæfileika sína, en bverfa á brott úr heimkynn-
um sínum; binsvegar hlýtur sá sem þekkir Þórberg af ritum hans eða
persónu, að skynja að aldrei hafi verið fráleitara en í þetta skipti að hrífa
ungling burt úr sínum eðlilega jarðvegi. I Komyannnu stendur (bls. 242
-243):
„Ég hef verið á skökkum stað í 52 ár, en ég fann það ekki, fyrr en ég var
kominn hátt á fertugsaldurinn. Þá fann ég, að mér hentaði miklu fremur
að eiga heima í sveit en kaupstað. Kyrrðin, þögnin og lausnin frá klukkunni
eiga miklu betur við mig. Og hin hljóða músík fjallanna. Austur í Suður-
sveit hefði ég fundið hið eilífa og óforgengilega. Þar er lífið djúpt, en í
borgunum er það grunnt, yfirborðslegt og í fjandskap við hið eilífa og ófor-
gengilega."
Að skútuvist sinni hefur Þórbergur vikið nokkrum sinnum í ritum
sínum og er líklega frægust frásögn hans í öðrurn kafla Bréfs til Láru, rúm
blaðsíða, eitt dæmið um afburða samþjöppunargáfu Þórbergs og þrótt og
hittni stíls hans. Skútuvistin er nokkurskonar bakgrunnur, eða stef, í Of-
vitanum. En raunar lýsti Þórbergur ekki skútuvistinni í samfelldu máli fyrr
en í I kompaníi við allífið (bls. 177-190), og er sá kafli meðal mestu verð-
mæta sem sú bók hefur að geyma.
Þórbergur hefur komið til Reykjavíkur í maí 1906, ráðinn vinnumaður
til Runólfs Guðmundssonar, föður Karls tónskálds. Næstu þrjú árin er hann
til sjós, háseti eða „skítkokkur", með Jóni Þórðarsyni frá Ráðagerði (kútter
Seagull) og síðan með Jóni Olafssyni (kútter Hafsteinn), en í vinnu-
mennsku eða vegavinnu á milli.
Að þessari „sjólífsreynslu"0 hefur Þórbergur búið alla ævi, og varla að
efa að hún hefur mótað hann meira, og kennt honurn ekki öllu minna, en
nám hans næstu árin á eftir, þrátt fyrir það að Þórbergur segist á fyrstu
blaðsíðu Ofvitans hafa kastað ,,á glæ“ þessum árum.
Árin 1909 til 1913 gerir Þórbergur tilraun til að leggja inn á venjulega
akademíska menntunarbraut - 02 mistekst. Þetta tímabil í ævi Þórbergs er
einna kunnast almenningi, svo er að þakka lslenzkum aðli og Ofvitanum.
Því er ekki að leyna að næsta torskilið er að Þórbergi tókst ekki einusinni