Andvari - 01.01.1981, Side 93

ANDVARI
í RÍKISRÁÐI 1904-1918
91
ingsbanninu væri beint gegn öllum löndum. Spánn yrði því að segja samn-
ingnum upp, ef hugsað væri til mótaðgerða vegna innflutnings þangað á salt-
fiski. Innflutningur til Islands á vínum frá þessum löndum skipti þau litlu máli.
Næst sótti ráðherra íslands ríkisráðsfund hinn 16. desember 1910. Þar
lagði hann m. a. fram tillögu um að leggja fyrir Alþingi lagafrumvarp um
öryggi skipa og báta. Þar var gert ráð fyrir, að komið gæti til þess að gera
samninga við erlend ríki um útgáfu á hleðslumarksskírteinum fyrir íslenzk skip,
og notaði utanríkisráðherrann þetta tækifæri til að benda á, að Island gæti ekki
samið við erlend ríki nema fyrir milligöngu utanríkisráðuneytisins. Tveir aðrir
ráðherrar gerðu smávægilegar athugasemdir um formsatriði í sambandi við
þetta frumvarp. Pað var því dregið til baka þar til síðar. Á næsta ríkisráðs-
fundi hinn 3. janúar 1911 var frumvarpið lagt fram að nýju, og lét forsætis-
ráðherra þess getið, að breytingar hefðu verið gerðar í samræmi við það, sem
um hefði verið rætt á síðasta ríkisráðsfundi.
I sambandi vi fjárlagafrumvarpið fyrir árin 1912 og 1913 vék ráðherr-
ann að landhelgissektunum, skýrði nánar frá því, hvernig greiðslurnar til Dana
væru upphaflega tilkomnar, og kvaðst vona, að Alþingi samþykkti þær. Sú
von brást þó, því að á næsta fundi, er ráðherra, sem nú var orðinn Kristján
Jónsson, sótti, hinn 11. júlí 1911, skýrði hann konungi frá því, að greiðslu-
heimildin í þessum fjárlögum hefði verið felld niður á Alþingi. Konungur
lét í ljós undrun sína og taldi þessa framkomu Alþingis nánast brot á gefnu
loforði. Spunnust nokkur orðaskipti milli konungs og ráðherra um málið,
og spurði konungur, hvað íslendingar mundu taka til bragðs, ef Ríkisþingið
synjaði um fjárveitingu til landhelgisgæzlunnar, en ráðherra taldi, að þeir sem
hefðu fellt greiðsluna til Dana yrðu að bera ábyrgð á afleiðingunum af gerðum
sínum.
Á þessum sama fundi gerði konungur athugasemdir við tvö smáatriði.
Annað var varðandi styrk til skipaferða milli íslands og Gautaborgar, og
kvaðst hann ekki sjá, hvað sú borg hefði fram yfir Kaupmannahöfn. Hin
athugasemdin var gerð við framlag til kennslu blindra barna „i udlandet“,
og vildi konungur fá að vita, hvort með þessu orðalagi væri átt við Danmörku.
Ráðherra svaraði, að á íslandi væru öll önnur lönd samkvæmt málvenju talin
útlönd, en orðalagið „fremmede lande“ ætti við öll önnur lönd en Danmörku.
Þá kom enn fram óánægja með ráðunautarstarfsemi Bjarna Jónssonar frá Vogi,
°g ráðherra lofaði, að Bjarni skyldi látinn halda sér innan síns verkahrings.
Fleiri smáaðfinnslur í garð íslendinga komu fram á þessum ríkisráðsfundi, þótt
ekki verði þær raktar hér.
I maímánuði 1912 andaðist Friðrik VIII og við tók sonur hans Kristján X,
sem kunnugt er. Á fyrsta fundinum, sem ráðherra íslands sat undir forsæti
hins nýja konungs, hinn 21. maí 1912, bað konungur hann fyrir kveðjur og
þakkir fyrir samúð, sem íslendingar höfðu sýnt honum og fjölskyldu hans
við fráfall Friðriks konungs.