Andvari - 01.01.1992, Side 27

andvari
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON
25
Sigurður Guðmundsson var skipaður skólameistari Gagnfræða-
skólans á Akureyri 3. júlí 1921 og var þá 43 ára gamall. Þar með
hefst nýr kafli í ævi hans, en hann var skólameistari í 27 ár, allt fram
til 1948 er hann lét af störfum fyrir aldurs sakir.
6. Norðlenski skólinn
Skólinn á Akureyri getur með nokkrum rökum rakið sögu sína aftur
til hins forna Hólaskóla er Jón biskup Ögmundsson stofnaði á 12.
öld og sumir hafa talið fyrsta dómskóla á íslandi. Hér verður sú saga
ekki rakin.
Atjánda öldin mun vera eitthvert mesta hörmungatímabil er yfir
Island hefur gengið. í lok hennar var svo komið að Skálholtsskóli
var fluttur til Reykjavíkur, en biskupsdæmi og skóli að Hólum lögð
niður. Eftirleiðis skyldu Norðlendingar sækja skóla til Reykjavíkur.
Síðustu stúdentarnir brautskráðust frá Hólum árið 1802. Þeir voru
fimm og einn þeirra var Hallgrímur Scheving er síðar gat sér mikinn
lærdómsframa og orðstír sem kennari við Bessastaðaskóla og sam-
starfsmaður Sveinbjarnar Egilssonar. Rök þeirra er vildu spara með
því að leggja Hólaskóla niður voru meðal annars að betra væri að
einbeita sér að því að hafa einn góðan skóla í stað þess að tvístra
kröftum með því að halda úti tveimur af miklum vanefnum. Raunin
varð þó sú að ekkert var gert til að efla þennan eina skóla landsins.
Honum var reist hús á Hólavelli og þar starfaði hann tvo áratugi við
mikla hörmung. Eftir það var skólinn fluttur að Bessastöðum og þar
fór hagur hans smám saman að vænkast. Þáttur Bessastaðaskóla í
endurreisn íslenskrar menningar verður seint metinn að verðleikum,
og hann hefur hlotið jafn góðan dóm síðari tíma og eftirmæli Hóla-
vallarskóla eru léleg.
En áhrif þess að leggja Hólaskóla niður voru geigvænleg fyrir Norð-
lendinga. Um það segir sagnfræðingurinn Bergsteinn Jónsson í ritinu
um Tryggva Gunnarsson:
Fyrst væri ef til vill ástæða til að minnast á merkisrit Sigurðar Guðmunds-
sonar skólameistara, Norðlenska skólann, þar sem á skýran og ógleyman-