Andvari - 01.01.1992, Side 29

ANDVARI
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON
27
Nú var hafist handa um að reisa nýtt skólahús. Var húsinu valið
eitt fegursta hússtæði bæjarins og skólanum fengin stór landspilda til
eignar. Húsið var byggt sumarið 1904. Pað var reist af ótrúlegum
stórhug og stendur enn bænum til prýði.
Árið 1908 andast Jón Hjaltalín og tekur þá Stefán Stefánsson við
skólastjórninni, en hann hafði verið einn helsti máttarstólpi skólans
undanfarin ár.
Undir stjórn Stefáns óx skólinn enn. Aðsókn að honum jókst
og hann naut vaxandi virðingar, enda var Stefán glæsimenni og skör-
ungur í skólastjórn. Raunar steðjuðu ýmsir erfiðleikar að eins og
fyrr, erfiðastur var líklega veturinn 1917-18, þegar kennsla lá að
mestu niðri samkvæmt tilskipun stjórnvalda. Þá var heimsstyrjöld-
in í algleymingi, samgöngur til landsins erfiðar og vöruskortur yf-
irvofandi. Einnig vantaði skólann þá íslenskukennara. Fróðlegt
er að lesa bréf Stefáns til stjórnaráðs frá þessu ári, það veitir hug-
mynd um þann vanda sem yfirmenn skóla áttu við að stríða á þessum
tíma og kann að vera að einhverjir þekki svipuð dæmi frá síðari tím-
um:
í símskeyti til forsætisráðherra 9. ág. síðastliðinn lét ég þess getið að fengjust
eigi aðrir til að sækja en lítt menntaðir menn eða viðvaningar, áliti ég réttara
að loka skólanum eða ég neyddist til að beiðast lausnar. Svo áríðandi og
sjálfsagt tel ég að íslenskukennarasætið sé vel skipað. Ég hef sagt forsætis-
ráðherra að ég hafi í svipinn ekki augastað á nema einum manni í þetta sæti
og hann vildi ég fá. Það er Sigurður mag. Guðmundsson, enda sennilegt að
hann fengist, ef sæmileg laun væru í boði.12
En þótt erfiðleikar væru á stundum miklir er enginn vafi á því að
Stefán lyfti skólanum. Eins og fyrr er sagt var hann annálað glæsi-
menni og orkaði mjög á nemendur um þrifnað og snyrtimennsku.
Hann var einnig snjall fræðimaður og hafði ritað stórgóðar bækur
um jurtafræði. Auk þess var hann afburða kennari. Einn nemenda
hans lýsir skólastjórn hans löngu síðar á þessa lund:
Þó að skólameistari væri stjórnsamur og að sumu leyti strangur, þá skorti
hann hvorki umburðarlyndi né skilning á högum nemenda. Þess vegna dáð-
um við hann og litum upp til hans.13
Enginn vafi er á því að Stefán hefur verið einhver merkasti og snjall-