Andvari - 01.01.1992, Page 131

ANDVARI
HUGLEIÐING UM ÞÝÐINGAR OG FRUMSAMINN TEXTA
129
skáldskapar. Hvorttveggja er þetta sálardjúpaútgerð af sama tagi. Og
stundum, eins og í dæmum þeirra Geirs Kristjánssonar og Ivans Malin-
ovskis, engin leið að gera neinn greinarmun á sköpun og sköpun. Þá sakn-
ar maður þess að ekki skuli vera haft eitt hugtak yfir heppnaðan skáldskap,
frumsaminn og þýddan, og annað hugtak yfir þessi vonlausu áflog við orð-
in þar sem athafnasamur höfundur eða þýðandi verður beinlínis undir text-
anum og lemstrar þó verk sitt í hita leiksins. Það ætti að tala um fullveðja,
súveren texta annars vegar og klúður hins vegar, sem líka væri mátulega
illur hrekkur við bókaútgefendur sem nú um stundir vilja helst gera höf-
undana sína að fagurgljáandi bókmenntalegum pulsugerðarvélum sem ár-
lega skila réttu magni af réttri gerð vörunnar.
Ég vil sjá æfilanga skáldskapariðju Geirs Kristjánssonar í samhengi og
hlusta ekki á þær raddir sem hafa verið að jagast um það hvort þýðandinn
hafi tekið fram fyrir hendurnar á höfundinum. Þýðandinn og höfundurinn
eru sami persónuleikinn og samur er þeirra skáldskapur. Sögurnar hans
Geirs eru líka fullveðja, súveren texti. Ég var að lesa Stofnunina eina ferð-
ina enn og þessar sögur koma mér fyrir sjónir eins og þær væru úrval úr
miklu umfangsmeira æfistarfi. Sem þær kannski eru. Hitt fór bara ekki
gegnum þéttriðið net sjálfsgagnrýninnar. Og meira en það. Líklegt að þess-
ar sögur mættu jafnvel gilda sem úrvalið úr smásagnagerð heillar kyn-
slóðar, ef ekki þeirrar hálfu aldar sem bráðum er nú liðin síðan 1950.
Og vitaskuld þarf ekki að kynna verk Geirs fyrir læsu fólki. Hver ein-
stakur lesandi hefur löngu gert sér grein fyrir því. Og hinu þá líka hversu
einstakt og framúrskarandi æfistarf hans var. Þó get ég ekki látið vera að
fara nokkrum orðum um það verka hans sem hvað hæst rís á sínu sviði og
mér virðist þó oft nefnt eins og laus hali eða aukageta á æfistarfi hans. Það
er útvarpsleikritið Snjómokstur sem einmitt var flutt í fimmta sinn, að því
mér sýnist, í útvarpinu núna í vikunni. Það er ekki nóg með að þetta sé
ágætlega frambærilegt verk. Snjómokstur er eina íslenska útvarpsleikritið
sem mér er kunnugt um að sómi sér í hópi þess besta sem gert hefur verið
á þessu sviði í veröldinni allri, enda hefur það, held ég, verið leikið í er-
lendum útvarpsstöðvum þar sem Ríkisútvarpið hefur haft rænu og menn-
ingu á að kynna það. Bæði hér og víðar hafa verið samin ókjörin öll af
frambærilegu efni til að leika í útvarp. En þeir eru sárafáir sem ráðið hafa
við það að stunda útvarpsleikrit sem sjálfstætt listform. En það gerir Geir
Kristjánsson með glæsilegum árangri í Snjómokstri. Skapar þar tvær ljóslif-
andi persónur sem að auki eru fulltrúar tveggja grundvallarmanngerða,
trúmannsins og efasemdamannsins. Umgjörð verksins er þess utan svo full-
komin líking að það nægir að víkja að henni í einni setningu verksins: Lífið
er einkennilegur snjómokstur! segir trúmaðurinn Líkafrón og sviðið er orð-
ið að eilífðarinnar gátu um tilvist okkar allra.