Andvari - 01.01.1914, Síða 8
4
Steingrímur Thorsteinsson.
íslands. Það er að vísu skopleg mynd, sem stjórn-
frelsisaldan sunnan úr löndum tekur á sig liér, er
gáfuðustu og efnilegustu námsmenn einasta menta-
skólans, sem til var á landinu, gangast fyrir að af-
hrópa úr rektorsembættinu þann skólameistarann,
sem gert hefir skólanum og landinu hvað mestan
sómann með snildargáfum, frábærum lærdómi og ó-
vanalega afkastamikilli vísindastarfsemi. Og þó var
»pereatið« vafalaust meðfram afleiðing þessarar
stjórnfrelsisöldu. En piltunum er það til afsökunar,
að Sveinbjörn Egilsson hafði með ræðu sinni meitt
tilfmningar þeirra svo, að ekki var að vænta annars
en að æskumenn reyndu að hefna slíks. Ræðan
sýnir Ijóslega, hve beztu mönnum geta stundum ver-
ið mislagðar hendur. Ivennarar hafa og sjaldnast
gert sér nógu mikið far urn að skilja pilta og leila
á liið bezta í þeim til samkomulags, í stað þess að
berja niður með hörku það hið lakara, er í ljós
kemur.
Eg átti oftar en einu sinni á liáskólaárum mín-
um tal um »pereatið« við móðurbróður minn Jón
Aðalstein Sveinsson, sem var einn í uppreisnarhópn-
um 17. janúar 1850. Það samtal sannfærði mig um,
hve hrapallega hinn ágæti Sv. Egilsson hefir mis-
skilið piltana, er hann í reiði sinni taldi suma þeirra
efni í glæpamenn. Þeir áttu til meiri góðleik en
hann grunaði. Flestum mun þeim hafa þótt fyrir
þessu á eftir. Jón Aðalsteinn kvað sig eigi iðra eftir
neitt meira en að liafa látið narra sig til að vera
með í því. Lotning hans fyrir Sveinbirni var svo
mikil, að liann kvað það eitt hafa friðað samvizku
sína, að hann hefði brátt aftur komist i fulla sátt
við Sveinbjörn og þeir talast jafn ástúðlega við og
áður. Hann taldi »pereatið« óliæfuverk, framið ítaum-
lausri æsing. Nú, er eg hefi lesið ræðu Sveinbjarnar
rektors, furðar mig á, hve gersamlega hann hafði