Andvari - 01.01.1914, Blaðsíða 91

Bréf frá Baldvin Einarssyni.
87
ininna, eins og eg er vanur, þegareghugsa um mikilsvarð-
andi eða ílókið viðfángsefni, en bjóst eklci við að fást neitt
við það að sinni. En nú vildi svo til að Engelstoft varð
nokkru síðar tilrætt um vankunnáttu (Uduelighed) íslenzkra
stúdenta nú á dögum; eg leitaðist við að koma honum í
skilning um, að hún væri að kenna agnúum á skólafyrir-
komulaginu, en hvorki leti nemenda eða liirðuleysi kenn-
ara, og bauð honum að láta hann fá nánari skriflega lýs-
ing á skólanum. Hann tók boði mínu fegins hendi og
livatti mig jafnvel til starfsins, fór eg þá af nýju að hug-
leiða málið og samdi svo loks álitsskjal. Eg drap í því
1) stuttlega á mentunarástandið í landinu, 2) á skort þann
á visindum, einkum hvað verklega þekking snerlir, er ver-
ið heiði i landinu frá þvi 14. öldin leið, 3) skýrði með fá-
um orðum frá uppruna, fyrirkomulagi og endalokum Hóla-
sjtóla og Skálholtsskóla, 4) lýsti ástandi Bcssastaðaskóla
bæði að því er kennslustofur, kennslugreinar, kennsluað-
ferð, fjárhag, líkamsæíingar nemanda o. fl. snertir, 5) þar
næst leitaðist eg við að bera fram tillögur um, hvernig
væri haganlegast að ráða bót á annmörkum þeim, er hér
væri á, svo að skólinn gæti nokkurn veginn staðið latínu-
skólum í Danmörku jafnfætis, 6) loks reyndi eg að sýna
fram á, að slikur skóli mundi jafnvel ekki bæta fyllilega
úr þörfuin landsins; eg lagði því til að sérstök námsstofn-
un yrði sett á stofn i sambandi við latinuskólann og við
hliðina á honum, þar sem þeir, er ætluðu ekki að stunda
nám við Kaupmannaliafnarháskóla, heldur liefði i hyggju
að verða siðar meir prestar á íslandi, ætti kost á að halda
áfram námsiðkunum sínum í hinum æðri og verklegu vís-
indagreinum. — Par á meðal nefndi eg hjálp i bráð-
um sóttum, er ekki þola neina bið, eða að minsta kosti
þá sem viðþarf víðast hvar á íslandi, þar til náð verður
í lækni, — guðfræði, lieimspeki, náttúruvísindi o. fl., enda
þótt hinar síðast töldu vísindagreinar væri ekki lieimtaðar
undir próf.
Eg afhenti þvi næstetazráðinu álitsskjal þetta. Skömmu
síðar fór hann yflr það með mér, en fann að eins fátt við
það að athuga1). Eptir tilmælum etazráðsins færði eg það
1) i frumritinu: og liavde kuns (sic) at bemœrke.