Andvari - 01.01.1914, Page 134

130
Skilnaður Norðmanna og Dana.
um krafti, eftir að þeir höfðu orðið að láta Finu-
land af hendi við Rússa.
Það er nú ekki gott að segja, hvað úr öllu
þessu ráðabruggi kynni að hafa orðið, ef Kristjáns
Ágústs hefði notið við. En hann varð bráðkvaddur
í maí 1810. Allar þessar ráðagerðir höfðu verið við
liann bundnar og þær hurfu að sinni úr sögunni
með honum. — —
A næstu árum var hagur Norðmanna auðvitað
mjög bágborinn. Þó að Englendingar slökuðu nokk-
uð á verslunarbanninu við og við, þá vofði þó hung-
ursneyðin alt af yíir landinu. Þorgeir í Vik, snild-
arkvæði Ibens, sem séra Matthías hefir þýtt, gefur á-
gæta lýsingu af ástandinu. — En enginn skilnaðar-
hugur var þó í þjóðinni, þó að nú fari að verða
vart við miklu öílugri þjóðernishreyfingar meðal
Norðmanna en áðui’. Síðast á árinu 1809 var »Sel-
skabet for Norges Vel« stofnað, einskonar þjóðmenn-
ingarfélag, sem átti að vinna að viðreisn landsins í
öllum efnum. Aðalforgöngumaður þeirrar félagsstofn-
unar var Wedel-Jarlsberg. Það mál, sem félagið
fyrst beitti sér fyrir, var háskólamálið. Menn sáu að
engin önnur leið mundi vera til þess að bi-jóta á bak
aftur mótþróa stjórnarinnar í því máli, en að leggja
af frjálsum vilja fram þá peninga, sem til háskóla-
stoínunarinnar þyrfti. Var því efnt til slórkostlegra
samskota og höfðust saman um 300,000 rd. á skömm-
um tíma, og má það lieita ótrúlega mikið, eftir því
sem þá stóð á fyrir Norðmönnum. Þá varð danska
stjórnin loksins að brjóta odd af ollæti sínu, en hafði
þó áður í frammi margar undarlegur fettur og brett-
ur. Háskólinn var stofnaður 1811. Og Dönum fór