Prestafélagsritið - 01.01.1922, Síða 96

Prestafélagsritið - 01.01.1922, Síða 96
92 Jón Helgason: Prestafélagsritið. spotti. Yfirleitt eru fornrit vor rík að dæmum þess hversu heiðnir höfðingjar víkingaaldarinnar hafi slitið öllu sambandi við hina fornu guði feðra sinna. Vantrúin á þeim, á mætti þeirra, vitsmunum þeirra, réttsýni þeirra o. s. frv. er orðin mjög almenn. Ut á við verður hennar sérstaklega vart við það, hversu menn gerast tregir til að blóta, þ. e. að sýna guðunum þá lotningu sem bar. Slíkur vantrúarmaður var, svo sem kunnugt er, Hjörleifur fóstbróðir Ingólfs. »Hjörleifur vildi aldrei blóta« segir í Landnámu. Ingólfur aftur á móti var »trúaður« blótmaður. Landnáma getur um þrjá menn, sem báru viðurnefnið »guðlauss«. Um tvo þeirra segir, að þeir hafi ekki viljað blóta, en um hinn þriðja, að hann hafi trúað á mátt sinn og megin, sem í raun réttri var sama sem að þeir vildu ekki vera upp á guðina komnir, en »sjálfir leiða sjálfa sig«. Trúin á »mátt sinn og megin« er birtir oss fast- mótaða sjálfstæðisþrá hins germanska ættstofns, virðist hafa verið mjög algeng á þeim tímum. Trúar-fráhvarfið gerði alstaðar meira og minna vart við sig. Eins og andvarp mæddrar sálar hljóða orð Hallfreðs vandræðaskálds: láta allir ýtar Oðins ætt fyrir róða, nú er eg neyddur frá Njarðar niðjum Krist að biðja. Og hvatirnar gátu verið margvíslegar, Fyrir surnurn réð það mestu um fráhvarf þeirra, að þeim þóttu goðin hafa brugði$t sér. Þegar Hrafnkell Freysgoði hafði látið sinn hlut fyrir Sámi og frétti hvernig komið var fyrir Freyfaxa, verður hon- um að orði: »Aldrei skal eg á goð trúa«. Og Víga-Glúmur hatast við Frey alla æfi, því að hann kendi honum um það þegar hann var flæmdur burt frá Þverá. En jafnframt þessu fráhvarfi frá heiðnum átrúnaði gerir hins vegar vart við sig hjá mörgum þrá eftir því, er betur fái svalað trúarþörf þeirra en hinn forni átrúnaður, og heilagt hugboð um guðdóm, er sé háleitari og mátkari en hin heiðnu goð, hugboð, sem birtist í hreinni og göfugri hugmyndum um guð. Alkunn er í því tilliti hin sígilda frásaga Landnámu um
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174

x

Prestafélagsritið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Prestafélagsritið
https://timarit.is/publication/489

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.