Uppeldi og menntun - 01.01.1994, Qupperneq 61

BÖRKUR HANSEN
þessum einstaklingum bárum við mikla virðingu enda stóð allt og féll með þeim.
Stundum fóru þeir þó full geyst, en þetta voru hinir sönnu forystusauðir.
Á vinnustaðnum var jafnframt mikið talað um hvað er gott og hvað er vont,
hvaða einstaklingur í fortíðinni hafði verið besti starfskrafturinn og hver hafði verið
óalandi og óferjandi. Svona fengum við smám saman mynd af því sem var æskilegt
og miður æskilegt þegar við hösluðum okkur völl í stofnuninni - urðum kennarar í
nýjum skóla, sem var mjög frábrugðið því að vera kennari í gamla skólanum þar
sem við höfðum starfað áður.
SANNARSÖGUR
En hvernig ætli stofnanamenningin líti út í grunnskólum hér á landi? Auðvitað vit-
um við heilmikið um hana - við sem höfum margoft komið í þessa skóla og þekkj-
um flesta sem þar vinna. Lítum á nokkrar dæmisögur því til skýringar.
Hvað er það sem er mest einkennandi fyrir skólann sem Sigga skólasystir starf-
ar við? Eins og við munum þá er Sigga ráðdeildarsöm og skólinn þar sem hún vinn-
ur hentar henni vel því þar vinna allir eftir bókstafnum. Enda munum við vel þegar
Sigga sagði við okkur: „Við í Regluskóla vinnum eftir lögum og reglugerðum enda
erum við opinber stofnun." Svo er það skólinn þar sem Jónas vinnur. Skólinn er
gamall og gróinn og hefur nánast ekkert breyst frá því að hann tók til starfa. Starfs-
mennirnir eru fremur íhaldssamir og sama fólkið hefur starfað þar frá upphafi.
Einkunnarorð Jónasar eru líka minnisstæð frá því á ráðstefnunni í fyrra þegar hann
sagði: „Við í Hefðaskóla höfum alltaf gert þetta svona og það hefur gefist okkur
vel." Gunna vinnur aftur á móti í allt öðruvísi skóla. Þar ræður stemningin ríkjum
hverju sinni og eins og Gunna orðaði það um daginn, þá „réðist það sem verið væri
að gera í Sveifluskóla mest af því hvernig lægi á mannskapnum, hvort þau væru í
stuði eða ekki." Svo má ekki gleyma skólanum þar sem Finnur vinnur en þar er
unnið mjög markvisst uppeldisstarf. Finnur sagði líka í greininni í síðasta frétta-
blaði: „Við í Stefnuskóla nýtum tímann vel, vinnum markvisst að því að fullnægja
þeim markmiðum sem við setjum okkur í öllum námsgreinum."
Þessar dæmisögur eru að sjálfsögðu ekki tæmandi en þær endurspegla þann
mun sem við vitum að er fyrir hendi í skólum sem starfa eftir sömu lögum og reglu-
gerðum, og eru að mörgu leyti líkir í öllum ytri umbúnaði. Stofnanamenningin er
það sem einkum greinir þá í sundur. Normin, siðirnir og venjurnar er það sem ber
í milli. Til að draga upp líkingu má segja að hver stofnun eða skóli hafi eigin per-
sónuleika - persónuleika sem mótast af starfsfólkinu sem þar vinnur og gerð stofn-
unarinnar. Auðvitað skiptir máli hvort skólinn er nýr eða gamall, hvort hann er fá-
mennur eða fjölmennur, hvort hann er í sveitaþorpi eða miðbæ Reykjavíkur, hvort
starfsfólkið er mikið eða lítið menntað, hvernig skólahúsnæðið er hannað o.s.frv.
Samspil alls þessa er það sem býr til persónuleika hverrar stofnunar, samspil sem
gerir það að verkum að munurinn milli samskonar stofnana getur verið ótrúlega
mikill þegar grannt er skoðað.
59