Búnaðarrit - 01.01.1906, Blaðsíða 144
140
BÚNAÐARRIT
Aðalbreytingin er sú frá eldri lögunum, að minna
verður eflaust varið til verðlauna framvegis, og >au koma
nokkuð öðruvísi niður. Þar sem svo stóð í eldri lögun-
um, að „vöxtunum má verja til verðlauna fyrir frábær-
an dugnað í jarðabótum, að því leyti sem þeim er eigi
varið til að auka stofnfé sjóðsins", þá gilda þau lög nú,
að af vöxtum þeim sem falla tii sjóðsins „má verja alt
að 2/8 hlutum til að styrkja menn til lífsábyrgðarkaupa
til viðbótartryggingar lánveitingum til ábýliskaupa og til
verðlauna fyrir atorku, hagsýni og eftii breytnisverðar
nýjungar í landbúnaði".
I framkvæmdinni hefir það verið svo um verðlauna-
veitingar undanfarin ár, að nærri lætur að 2/3 vaxta hafi
gengið til verðlaunanna. Nú reynir á hve mikið gengur
til að styrkja menn til lífsábyrgðarkaupa, til að koma
mönnum í sjálfsábúð. Búast má við því, að það verði
töluvert, en aftur fara auðvitað vextirnir nokkuð vaxandi
árlega.
Verðlaunin komu áður svo niður að þau voru fyrir
„frábæran dugnað“, eða sem næst ekki hægt að fara
eftir öðiu en dagsveikafjöldanum, en nú eiga þau fram-
vegis að vora eigi síður fyrir „hagsýni og eftirbreytnis-
verðar nýjungar", og nægir að vísa í ástæður rriilli-
þinganefndarinnar í landbúnaðarmálum (Búnr. XIX. 1. bls.
(32—64) til frekari skýringar á því.
Stærsta nýmælið, eða viðaukinn við eldri lögin er
sá, að lána má úr sjóðnum gegn öðrum veðrótti til á-
býliskaupa, hvort, heldur eru jarðir, eða grasbýli og þurra-
búðir utan verzlunarlóða í kaupstöðum og kauptúnum.
Þessi viðauki bygðist á þjóðjarðasöluheimildinni.
Hún fókst nú með lögunum um þjóðjarðasölu, og beztu
horfur á því að þau lög verði mildð notuð, eykst þá
höfuðstóll Ræktunarsjóðsins smám saman drjúgum, en
veltuféð áilega eigi að sama skapi, því að stór skerðing
er í því ákvæði nýju laganna, að 3% greiðist árlega til
landssjóðs af andvirði þeirra þjóðjarða, sem seldar verða