Hugur - 01.06.2002, Side 160

Hugur - 01.06.2002, Side 160
Hugur Kristján G. Arngrímsson Rortys væri fær um að hvika ekki frá sannfæringu sinni vegna þess að það lítur ekki út fyrir að hann hafi raunverulega sannfæringu. Guignon hefur bent á, að „þegar skoðun er talin vera einungis svipult val hefur hún glatað bindingu eiginlegrar sannfæringar11.13 Sú bind- ing sem Guignon gerir hér að forsendu þess að hugmynd geti talist eiginleg sannfæring felur í sér að sú hugmynd sem maður er sann- færður um sé beinlínis tengd sjálfsmynd (e. identity) manns, og að þess vegna geti maður ekki efast um þessa hugmynd nema efast um leið um manns eigin sjálfsmynd. En ef sjálfsmynd háðska mennta- mannsins er svona svipul er erfitt að koma auga á það á hvaða for- sendum hann geti sjálfur, einn og óháður ytri skorðum, valið sér hefð eða tungumál, eins og Rorty segir hann gera. Hvað merkir það þá í raun og veru að vera „háðskur menntamaður“? [Hér] merkir háð það að maður þarf aldrei að segja „ég“ eða „við“ nema með endalausri tvíræðni. Og það merkir líka að maður er aldrei heftur af kröfum sem eiga sér rætur fyrir ut- an mann sjálfan. Þar eð háðfuglinn er haldinn þeirri hugmynd um frelsið að það sé með öllu ósamrýmanlegt nokkrum höftum „flýr [hann] frá öllu innihaldi sem væri það höft“.14 Það verður því að minnsta kosti vitað að það að vera háðfugl merk- ir að maður hafnar öllum staðhæfingum sem ekki eru frá manni sjálfum komnar. En jafnvel það sem er frá manni sjálfum komið er það í rauninni ekki vegna þess að þetta sjálf, þetta „ég“, er að mati háðfuglsins óendanlega tvírætt og því aldrei hægt að vera fullkom- lega viss um hvað það merkir að eitthvað sé frá manni „sjálfum" komið. Þar af leiðandi getur háðfuglinn ekki annað en dregið allar staðhæfingar í efa, líka þær sem eru frá honum „sjálfum“ komnar, og því er erfitt að koma auga á að háðfuglinn geti nokkurs staðar fundið sér skoðun sem hann hefur öðrum skoðunum fremur ástæðu til að „hvika ekki frá“. Þetta háð sem Rorty er að tala um er því í rauninni merkingareyðandi, en ekki frelsandi, og hugmynd Rortys siðaðan mann frá villimanni, það er, að siðaður maður forðist í lengstu lög að beita ofbeldi, hvort heldur sem er líkamlegu eða andlegu. 13 Guignon (1991), bls. 96. 14 Nikolas Kompridis: „Reorienting critique: From ironist theory to transform- ative practice." Philosophy and Social Criticism, 26. hefti, númer 4 (2000): 23-47, bls. 32. Tilvitnunin er úr enskri þýðingu T.M. Knox á réttarheimspeki Hegels (Oxford University Press, 1967), bls. 22. 158
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.