Hugur - 01.06.2002, Blaðsíða 173

Hugur - 01.06.2002, Blaðsíða 173
Maður og tunga Hugur málsins felst, eins og menn hafa lengi gefið gaum, í samræðunni. í hverri samræðu ríkir andi, slæmur eða góður andi, andi þverúðar og stöðnunar eða andi þátttöku og streymandi samskipta milli ég-s og þú-s. Eins og ég hef sýnt annars staðar3 má lýsa framkvæmdarlagi hverr- ar samræðu út frá hugtaki leiksins. Þá er vissulega knýjandi að losa sig undan þeim þankagangi sem sér eðli leikja út frá meðvitund þess sem leikur sér. Þessi sýn á hinn leikandi mann, sem varð einkum vin- sæl fyrir tilstilli Schillers, tekur raunverulega formgerð leiksins að- eins til athugunar í huglægri birtingarmynd hans. En í raun og veru er leikur framvinda hreyfingar sem nær tökum á þeim eða því sem leikur sér. Það er alls engin myndlíking þegar við tölum um bárur að leik eða leik í flugnasveimi eðafrjálsa leiki útlimanna. Síður en svo - hin leikandi meðvitund er sjálf gagntekin af leiknum og sú gagntekn- ing hvílir á því að hún er hrifin í samband við hreyfingu sem vindur fram í sinni eigin dýnamík. Leikur er í gangi þegar hinir einstöku þátttakendur eru til staðar af fullri alvöru leiksins, það er, halda ekki lengur aftur af sér eins og sá sem leikur sér bara alvörulaust. Það fólk sem ekki getur þetta segjum við að kunni ekki að leika sér. Nú vil ég halda því fram að grunnregla leiksins, það að fyllast af anda hans - anda léttleika, frelsis, framgangskæti - sé í formgerð sinni skylt grunnreglu samræðunnar, þar sem tungumál er raunveruleiki. Þegar menn hefja samræðu hver við annan og láta í sameiningu leiðast áfram af samræðunni, þá ákvarðar vilji einstaklingsins ekki lengur framvinduna, afturhaldssamur eða móttækilegur, heldur ákvarðast framvindan af reglu þess efnis sem samræðan snýst um, sem dregur fram ræðu og laðar fram andsvar og stefnir þeim að lokum saman. Að lokinni vel heppnaðri samræðu er maður líka uppfullur af henni, og leik ræðu og andsvars vindur áfram fram í innri samræðu sálarinnar við sjálfa sig, eins og Platón nefndi hugsunina svo fallega. 3. Hið þriðja atriði er þessu tengt, það sem ég vil nefna algildi tungumálsins. Tungumálið er ekki afmarkað umdæmi þess sem segja má, við hliðina á umdæmi hins ósegjanlega. Tungumálið er alltum- lykjandi. í grundvallaratriðum verður ekkert undanskilið því sem segja má, svo fremi sem það sem haldið er fram hefur einhverja mein- ingu. Getan til að segja heldur þrotlaust í við algildi skynseminnar. Þannig hefur og hver samræða í sér innri óendanleika og engan endi. Menn binda endi á hana, ýmist þegar nóg virðist hafa verið sagt eða 3 Wahrheit und Methode, Ges. Werke Bd. 1, III. Teil, bls. 491 ff. 171
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.