Hlín - 01.01.1949, Page 136

134
Hlín
upp öll mjólkurílát, sem ekki voru sjerlega £á, meðan
skilvindur þektust ekki. Því venjulega varð að tvímjalta
ærnar æði lengi eftir fráfærur, og þá var eftirmjóklin sett
sjer í lítinn bakka, en fyrri mjólkin í tvo stærri bakka,
meðan mest var í ánurn. — Svo þurfti að láta hverja máls-
mjólk stnda 3 dægur til þess að rjóminn aðskildist nægi-
lega vel frá undanrennunni. — Er því auðskilið, að mörg
þurftu ílátin. — Svo voru líka rjómakollur og margar
skyrbiður, alt úr trje. Öllu þessu þurfti vel við að halda
og hirða í besta máta, svo skyr, smjör og ostar yrðu út-
gengileg vara. — Þær kunnu líka gömlu konurnar flestar
að hirða mjólkurílátin sín> svc mjclkin súrnaði ekki, þó
sumstaðar væri nokkur misbrestur á.
Jeg ætla nú að skýra frá, hvernig jeg vissi mjólkurílát
hirt í mínu ungdæmi: Nokkrum dögum fyrir fráfærur
voru öll trjeílát, smá og stór, lögð í bæjarlækinn og lát-
in liggja þar einn sólarhring eða vel það. Síðan voru þau
vandlega þvegin með sandi utan og innan og fægðar allar
gjarðir eins vel og unt var. — Ef þær voru mjög ryðgað-
ar, skófum við þær með smásteinflýsum, uns alt ryð var
horfið. Þvínæst voru ílátin soðin í hreinu sódavatni í
stórum potti, eitt og eitt í einu ,svona 5—10 mínútur. —
Að síðustu var svo farið með þau í lækinn, skolað a£ þeim
og þau þurkuð úti. Urðu trjeílát ,sem svona voru hirt,
reglulega hvít og falleg. Jeg hef oft hugsað um það, livað
mjólkurskjólur, sem voru vel hirtar, drifhvítar með speg-
ilförgum gjörðum. voru mikið skemtilegri mjólkurílát
en galvaníseruðu blikkskjólurnar, sem svo margir hafa
notað í seinni tíð, og sem útrýmdu hinum. — Hygg jeg
líka, að margar nútímahúsfreyjur, þrátt fyrir skólagöngu
og aðrar seinni tíma framfarir, tækju ekki mæðrum okk-
ar og ömmum fram í þeirri list að lialda ósúrri mjólk
í trjeílátum yfir hitustu sumarmánuðina. — Mjólkurí-
látin voru líka þvegin og soðin — bökuð sem kallað var
— kvölds og morgna, og köldustu húsin valin til að