Morgunn - 01.06.1934, Side 20

14
MOKGUNN
inn í námunni, til þess að bjarga félögum sínum, en þeir
eru dregnir út aftur sem dauðir skorpnir líkamar. I
hvaða merkingu getur maður sagt, að dygðin hafi þar
borið sitt eigið endurgjald í skauti sínu, ef dauðinn er
endir alls? Endurgjaldið fyrir að nema og gjöra sig
lærðan er hæfileikinn til þess að nema meira og vaxa
að vizku. Endurgjaldið fyrir göfugt andlegt líf er von
góðs manns um það í dag, að hann verði göfugri og
betri maður á morgun. Og án þeirrar vonar er ekkert
verulegt vit í því að segja, að hið góða beri í sínu eigin
skauti sitt eigið endurgjald. Laun góðleikans er tæki-
færi til þess að verða betri.
Fyrir þessa sök er ástæða til þess að leggja áherzlu
á, að þegar göfugir og fullkomnir menn þrá framhald
lífsins, þá er það ekki vegna þess, að þeir séu að leita að
endurgjaldi fyrir gott líf, heldur vegna þess, að það
magn vits og gæða, sem þeir búa yfir, verður að hafa
eilíft tækifæri til þess að vaxa. Mat þeirra á sjálfum
þeim miðast við, hvað þeir geti orðið, — ekki hvað þeir
hafa, gera eða eru —, og ef vonin um framhaldið er
tekin frá þeim, ef þeir líta á sjálfa sig sem algjörlega
dæmda til dauða, þá er ekki orðið mikið eftir í þeirri
fullyrðing, að gæðin beri sjálf sín laun í sér.
En, vitaskuld, með þessu er ekki sagt, að ekki sé
hugsanlegt siðferðilegt og göfugt líf án trúar á ódauð-
leika. En eg held, að viðhorfi manna,í þessu efni verði
bezt lýst með lítilli líkingu, sem ágætur höfundur hefir
sett saman. Vér höfum hingað til litið á heiminn eins og
skip, sem stjórnað væri af skipherra, er vissi hvert
stefndi og að það markmið væri samboðið farþegunum
á skipinu. En hverfi trúin á ódauðleikann, þá mætti
frekar líkja skipinu við fleka, sem hrektist stefnulaust
fyrir ýfðum öldum tilverunnar. Flekinn er stundar-
dvalarstaður vera, sem biðu dauðans. En jafnvel þessi
skoðun mundi ekki drepa siðferðileikann í mönnunum.
Verstu mennirnir á flekanum mundu hrifsa alt til sín,