Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1919, Blaðsíða 58

var Varsjava herlekin af Pjóðverjum. Var þá Zamen-
hof orðinn mjög veikur og náði hann sér ekki aftur
eftir það. Hálfu ári síðar, 14. apríl 1917, andaðist
hann rúmlega 58 ára að aldri. Voru þá 30 ár liðin
frá því að f^'rsta kenslubókin í esperantó kom út.
Zamenhof lét ekki að eins eftir sig málfræði og
orðasöfn, heldur eru einnig eftir hann allmörg rit á
esperantó. Hann sneri á esperantó ýmsum nafnkend-
um ritum, svo sem »Hamlet« eftir Shakespeare, »Ifi-
geníu í Tauris« eftir Göthe (sem leikin var á esper-
antó í Dresden 1908 af nafnkendUm þýskum leikend-
um), »Ræningjunum« eftir Schiller, »Georg Daudinw
eftir Moliére, »Endurskoðandanum« eftir Gogol o. fl.
Og rétt fyrir andlát sitt lauk hanri við að þýða alt
gamla testamentið á esperantó. Zamenhof var líka
vel skáldmæltur og eru allmörg ijóð til eftir hann á
esperanló. Hann var hugsjónamaður mikill. Ræður
þær, sem hann liélt á esperantó-fundunum, voru
þrungnar af göfugum hugsunum. Fyrir honum var
esperantó ekki að eins tungumál, sem nota mátti
jat'nt til ills sem góðs, heldur fyrst og fremst meðal
til að koma á bræðralagi og friði meðal allra þjóða.
Pað var sú grundvallarhugsjón, sem öll hans við-
leitni stefndi að. Af því var einnig sprottin sú liug-
mynd hans, að byggja mætti brú milli trúarbragða
raannkynsins og með því að leggja að eins áherslu á
það, sem sameiginlegt væri í þeim mætti finna nokk-
urskonar samnefnara trúarbragðanna likt og esper-
antó er nokkurskonar samnefnari tungumálanna.
Petta nefndi hann »Hilelismo« eftir spámanninum
Ililel og skrilaði rit um það, en annars beitti hann
sér ekki fyrir þeirri hugmynd sinni, meðal annars
vegna þess, að hann var liræddur um, að það mundi
spilla fjrrir esperantó, ef höfundur þess beittist fyrir
sérstakri trúmálastefnu. En esperantó var óskabarn
lians, sem hann lielgaði alla krafta sína, enda mun
esperantó halda nafni hans á loíti. P. P.
(30)