Helgafell - 01.12.1942, Síða 108

Francis Sill:
Dr. Rhine og tilraunir hans
Flestir mikils virtir háskólar eru
kunnir fyrir lærdómsmenn sína og
rannsóknarstofnanir, stjörnuturna eða
frægð fyrrverandi nemenda. En það,
sem Duke-háskóli í Durham í Banda-
ríkjunum hefur einkum lagt af mörk-
um til aukningar mannlegri þekkingu
undanfarinn áratug, er í rauninni
ekki annað en sérkennilegur spila-
stokkur, leyndardómsfull skammstöf-
un og fjöldi tilrauna, sem framkvæmd-
ar hafa verið af tiltölulega ungum sál-
fræðiprófessor, Joseph Banh.s Rhine
að nafni.
Sumir hafa viljað líkja dr. Rhine
við Kopernikus, Galilei, Newton, Dar-
win, Freud og aðra frumherja vísind-
anna. Aðrir líta á hann sem villuráf-
andi skrumara og annaðhvort vísvit-
andi eða óvitandi svikara. Þegar mað-
ur sér hann eða heyrir hann tala, er
hvort tveggja jafnótrúlegt.
Á vegum Duke-háskólans í Durham
stundar dr. Rhine hinar sérkenni-
legu rannsóknir sínar, sem vakið hafa
athygli milljóna manna víða um heim,
og fara alvarlega í bág við meginregl-
ur nútíma sálarfræði.
í stuttu máli sagt: Dr. Rhine hefur
síðan 1930 verið að rannsaka það,
hvort menn hefðu ,,sálnæmi“ til að
bera, hvort mannlegur hugur hefði
hæfileika til fjarhrifa, skyggni og fram-
sýni. Geti einhver gizkað á eða vitað,
fundið eða skynjað hugsanir manns
án orða eða tákna, þá eru það fjar-
hrif. Geti maður lýst hlut, sem fal-
inn er í vasa annars, án þess að sjá
hlutinn eða vita nokkuð um hann fyrir
fram, þá er það skyggni. Ef maður
getur sagt það fyrir um hádegi,
að hann muni finna 100 króna seð-
il, áður en kvöld er komið, og finm
hann svo seðilinn í raun og veru, þá
er það framsýni, framvís þekking um
ókomna atburði. Þessa þrenns konar
hæfileika lætur dr. Rhine felast í hug-
takinu fjartíísi, (extra-sensory per-
ception), sem hann táknar venjulega
með stöfunum ESP.
Dr. Rhine er sannkölluð opinberun
öllum þeim mönnum, sem trúa á ó-
venjulegar, ef ekki ,,yfimáttúrlegar“
sálargáfur, en hann er skotspónn öll-
um þeim sálfræðingum, sem andstæð-
ir eru slíkri trú. Orsökin er að nokkru
leyti eðli tilrauna hans, en að nokkru
leyti sú staðreynd, að þær hafa vak-