Helgafell - 01.12.1942, Side 140

410
HELGAFELL
tæla sig af vegi dyggöarinnar. Þó ætti það að
geta verið nokkur bót í máli, að þeir Adam
Smith og Ricardo höfðu eigi allskömmu áður
skýrt verðmyndunina á svipaðan hátt og Marx
í aðalatriðum.
Að vísu má kvantítetslögmálið koma að gagni
til skýringar á verðhækkun og verðlækkun á
vörumarkaði auðvaldsríkja á venjulegum tímum.
En undir eins og eitthvað ber út af, fellur það
jafnvel úr þessu takmarkaða gildi, og er áþreif-
anlegasta dæmið um það að finna á vöru-
markaði styrjaldarþjóðanna nú á tímum. Hitt er
auðvitað ekkert annað en fáránlegasta firra, að
þetta lögmál geti ráðið verðlagi í sósíalísku þjóð-
félagi eins og Ráðstjórnarríkjunum, þar sem
framleiðslutækin eru orðin samfélagseign og
framleiðslan miðuð við þarfir þjóðfélagsþegn-
anna £ heild, en ekki gróðamöguleika einstakra
atvinnurekenda.
Alveg missir ritdómandinn marks, þar sem
hann er að saka dómprófastinn um það af þó
nokkru yfirlæti, að hann þekki ekki eða skilji
ekki kvantítetslögmálið, því að lítill vandi er
að sjá, að þar sem prófasturinn ræðir um vöru-
verð í Ráðstjórnarríkjunum, hefur hann ein-
mitt þetta lögmál í huga og er beinlínis að
sýna fram á, að það geti ekki verið í gildi þar í
landi. Hann hlýtur því að minnsta kosti að
þekkja það. Og ef dæma skal eftir orðum
þeim, sem skrifuð standa, virðist jafnvel ennþá
minni ástæða til að efast um skilning prófasts-
ins en hagfræðingsins á Iögmálinu.
— Undirritaður leikmaður, fákunnandi í vís-
indum hagfræðinnar, fékk ekki orða bundizt
eftir að hafa leitað árangurslaust að einhverri
heilli brú í hugsanagangi sérfræðingsins. Virð-
ist svo sem sfzt hafi verið ofsögum sagt af því,
hversu hin borgaralegu hagfræðivísindi geta
stundum staðið ráðþrota gagnvart einföldustu
viðfangsefnum þjóðhagsmála. Vér sjáum hér
dæmi þess, hvernig bráðvel gefnir ungir menn
geta, að því er virðist, týnt niður mestöllum
hæfileik sínum til rökréttrar hugsunar af því að
drekka £ sig þessi „vfsindi", nema þeir eigi til
að bera þvf meira af þeirri gagnrýnisgáfu, r
geri þá færa um að greina þar gott frá illu.
Björn Franzaon.