Tímarit Máls og menningar - 01.05.1945, Blaðsíða 127

UMSAGNIR UM BÆKUR
117
Snorra Iljartarsyni vcrð'ur sennilega skipað í flokk rómantískra skálda, en
samt hefur hann til að bera óvenjulegt raunsæi, sem verður líklega aldrei skilið
nema á þessum dögum. Hann er einn af þeim íslenzku skáldum, sem hafði
ekki neglurnar flettar af fingrum sér í þessum ægilega ófriði, svo að talað sé
í líkingum.
Vel má vera, að ýmsum finnist efnisvalið í kvæðum Snorra Hjartarsonar
fremur einhliða, en þess ber að gæta, að hér er á ferðinni skáld, sem er að
skapa sér listarform og leita sjálfs sín og hefur tekizt það svo vel, að glögg
einkenni höfundarins leyna sér hvergi í kvæðunum. Þau eru öll öðrum þræði
mjög persónuleg, en trúað gæti ég, að höfundurinn væri dulur maður og ýmis-
legt leyndist undir ytra borði kvæða hans, sem ekki lægi í augum uppi við
fyrsta lestur þeirra.
Það er auðséð, að skáldið hefur mikið dálæti á Jónasi Hallgrímssyni, og
eitt kvæðanna ber nafn hans, en það er athyglisvert, þar sem það er nálega
hið eina í bókinni, sem bendir til nokkurs sérstaks utan höfundarins sjálfs,
því að öll endurspegla þau á mjög persónulegan hátt áhrif innra frá sjálfum
honum eða utanaðkomandi, frá nafnlausu umhverfi, og þannig er líka að mestu
leyti kvæðið, sem hann nefnir Jónas Hallgrímsson. Tómlæti skáldsins um að
velja kunnugleg yrkisefni getur valdið því, að menn reki ekki augun í tilgang
þeirra og þeim detti í hug orðtækið: „Listin fyrir listina", en sú stefna á nú
ekki upp á pallborðið hjá almenningi, en sannleikurinn mun vera sá, að þetta
skáld yrkir fyrst og fremst af fagurrænni (æsthetiskri) nautn. Hann ber virð-
ingu fyrir skáldskapnum, fágar kvæði sín af stakri kostgæfni og leggur mikla
alúð við orðfæri og stíl, enda eru margar lýsingar hans mjög leiftrandi og
gagnsæjar. Brugðið er upp skýrum og drátthreinum myndum með miklum
næmleik og innlifun.
Notkun litaorða er áberandi í kvæðunum, og stundum finnst mér hún stappa
nærri öfgum. Mun litagleði skáldsins meiri en flestra eða allra annarra, sem
fengizt hafa við Ijóðagerð á íslenzku. Annars er höfundurinn orðhagur og
leggur sig fram um orðaval. Um Jónas Hallgrímsson var sagt, að hann hefði
lifað tilhugalífi við íslenzkt mál, en slík orð láta menn sér ógjarna um munn
fara fyrr en skáldin eru löngu komin undir græna torfu, en ég efa ekki, að
margt fallegt verði sagt um málfar Snorra Iljartarsonar síðar meir.
Þó að höfundur þessara kvæða haldi að sumu leyti fast við forna hefð í
íslenzkum skáldskap og fastar en ýmsir skáldbræður hans, hefur hann þó um
annað vikið allmjög út af þeirri braut, sem íslenzk Ijóðskáld hafa löngum
gengið. Þetta á einkum við um ytra form og snið kvæðanna. Höfundurinn
hefur gert djarfar tilraunir urn nýja meðferð ríms og hátta. Hann yrkir aldrei
undir dýrum háttum, sem kallaðir eru, en þó margt með alviðurkenndu ljóð-
formi, til dæmis sonnéttu. Víst er um það, að torvelt rím hefur fyrr og síðar
orðið mörgu skáldinu fjötur um fót og leitt þau út á öngvegu um rökrétta
hugsun og orðaval, valdið hortittum og orðskrípum, en þó get ég ekki neitað,
að mér varð hálfrímið í sumum kvæðanna þyrnir í augum, en líklega blindast