Tímarit Máls og menningar - 01.05.1945, Blaðsíða 23

HALLDÓR KILJAN LAXNESS
Minnisgreinar um fornsögur
INNGÁNGUR
Ég hripaði nýlega niður í vasabók nokkrar minnisgreinar um fornsögur,
einkum með stuðníngi við hina almennustu þeirra og víðfrægustu, Brennu-
njálssögu, en sá fljótt að efnið var of víðtækt og ég mundi verða að leggja
önnur störf á hilluna ef ég ætti að gera því nokkur skil; svo ég flýtti mér að
stínga pípunum í sekkinn. Eg sé ekki framá að ég fái tóm til að auka við þessi
drög né vinna úr þeim fyrst um sinn, og því muni bók þeirri seinka, sem slík
freistíng væri að skrifa.
Þessar fátæklegu minnisgreinar mundu vissulega hafa farið í ruslið hefði
ekki ritstjóri Tímarits máls og menníngar komist í þær hjá mér og lagt nokkuð
fast að mér að fá að prenta þær einsog þær koma fyrir af skepnunni. Og ég
hef látið tilleiðast fyrir bænarstað míns góða vinar, þó ég viti að þetta er
hvorki heilt né hálft. Aðeins vona ég sérfróðir menn fyrtist ekki við mig eða
finnist ég sé að kássast uppá annarra manna jússur; og ef þeim skyldi finnast
skáldsagnahöfundur taka eitthvað frá sér með því að ræða fornsögur, þá hefur
þó hinn síðarnefndi sér til afsökunar þá skyldu sem honum ber til að vita hið
almenna unt flest efni, einnig fornsögur, þarsem af sérmentuðum manni er
ekki krafist að hann viti rétt nema um einn hlut, en viðurkenni takmarkanir
sínar þarutan. Höfuðafsökun mín fyrir þessum greinum er þó sú, að íslenskur
rithöfundur getur ekki lifað án þess að vera síhugsandi um hinar gömlu
bækur.
Ég vil þó taka það fram, svo einginn haldi mig lángi að villa á mér heim-
ildir, að sjálfur hef ég eingar sjálfstæðar rannsóknir gert, hvorki í fornsögum
né öðrum efnum. Urn hvert fróðleiksatriði sem finnast kann í þessum greinum
er vitnað til vísindamanna sem ég treysti. Reyndar er óvíða drepið á önnur
atriði en teljast mega almenns eðlis, kunn hverjum manni sem áhuga hefur á
fornum bókmenntum. Ef þessar greinar hafa nokkurt gildi er það af því rit-
höfundur dregur ályktanir af hlutum sem almenníngur er vanur að fræðimenn
fjalli um einir. Rithöfundur hlýtur að draga dáh'tið aðrar ályktanir en fræði-
maður af sömu staðreynd. Ilann ber að efninu úr annarri átt en til dæmis
málfræðíng eða sagnfræðíng, spyr annars og fær þessvegna önnur svör; en
hann deilir ekki við hina bestu fræðimenn um fróðleiksatriði, heldur er þeirn
þakklátur.