Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 71
OPINBERT LISTASAFN Á ÍSLANDI
133
Þótt þessi mikla listvakning sé í alla staði merkileg, er hún samt
ekkert viðundur. Hún er afleiðing batnandi hags þjóðarinnar, auk-
innar kaupgetu og ekki sízt bættra húsakosta. Um leið og menn fara
að rækta híbýli sín til fegurðar og þæginda, vaknar nauðsynin á
listrænni fullnægingu um leið. Ein af ástæðunum fyrir því, að ekki er
hægt að tala um neina myndlist á íslandi í nærri þrjár aldir, er sú,
að við áttum engin hús.
Listþróun í hverju landi skapast alltaf af samverkun listamanna og
almennings. Góðir listamenn vekja áhuga almennings, — sá áhugi
örvar listamenn aftur til meiri og betri afkasta. Ef annað svíkur,
staðnar hin eðlilega framvinda.
Það má hiklaust segja, að hin unga myndlist okkar hafi hvergi
brugðizt vonum. Beztu menn okkar standa listamönnum nágranna-
landanna á sporði, hvar á hólm sem þeir ganga. Kannske er það
heldur ekki of mikið sagt, að myndlistin standi nú hæst allra listgreina
í landinu, ef í jöfnuð skal farið. Það er hins vegar engin dul, að ekki
er það alllítið, sem á léreft hefur verið sett, sem hefði að skaðlausu
mátt þorna í umbúðunum. Hjá slíkri framleiðslu verður víst seint
komizt, -—- en vonandi skapar vaxandi skilningur almennings á góðri
list henni bráðlega rétt sæti.
En hvernig rækir myndlistin menningarlegt hlutverk sitt, og hvernig
er samband hennar við þjóðina?
Eins og ég sagði áðan, munu listsýningar í Reykjavík vera betur
sóttar en dæmi eru til, og kannske af meiri áhuga en venjulega gerist.
En skapar slík sýning, sem stendur aðeins í fáa daga, eðlilegt framhald
þess máls, sem hún boðar? Er hinu almenna hlutverki hennar í þjóð-
lífinu þar með fullnægt?
Sá tími er því miður löngu liðinn, þegar þjóðfélagsheildin sjálf var
listkaupandi og opinber hús voru vettvangur allra lista. Þróun síðustu
þriggja til fjögurra alda hefur æ meir gert myndlistina háða efnuðum
einstaklingum, og þáttur hennar í þjóðlífinu hefur rýrnað að sama
skapi.
Ég er víst ekki einn um þá undarlegu kennd, sem oft grípur um sig
við lok fallegrar sýningar. Fyrst eru menn framandi, kynnast síðan
myndunum betur og betur og skynja þær sem vini sína. En rétt í þann
mund, sem þær eru að verða mönnum hjartfólgnar, er sýningunni