Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 90

152
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Já, það er margt skrítið, sem kemur úr kýrhausnum, ekki sízt þegar
liann hefur lært að hugsa hnattrænt vestur í Washington. En í raun
réttri sagði ráðherrann furðu rétt um inntak og tilgang Atlanzhafssátt-
málans, þótt hugsun og framsetning væri dálítið lotleg. Atlanzhafssátt-
málinn er viðleitni til að gera að engu þann þátt mannkynssögunnar,
er hófst fyrir rúmum 30 árum austur á Rússlandi. Atlanzhafssáttmálinn
er samsæri gegn sósíalismanum bæði sem veruleika og hugsjón. Honum
er ætlað að stöðva hina framstígu þróun 20. aldar, breyta upphafinu að
lokasigri-hins vinnandi manns í ósigur hans. Ekki verður því neitað,
að í mikið er ráðizt, enda mikið í húfi. Það er ekki heldur laust við,
að samsærismönnum þyki málstaður sinn ósigurvænlegur, enda svín-
fylkja þeir öllu, sem vopni getur valdið, hálfdauðum fasistum og sósíal-
demókrötum, kaþólskum klerkum og rænulitlum borgurum. Ollum er
boðið út til að deyja hetjudauða í stríði gegn sjálfri framsókn lífsins.
Þetta herútboð Bandaríkjanna er vonlaust verk og óðs manns æði.
Þriðja heimsstyrjöldin verður ekki, áður en lýkur, sú kostamikla
gróðalind bandaríska auðvaldinu sem tvær hinar fyrri heimsstyrjaldir.
Hún verður banabiti þess. Hún getur aðeins tafið það, sem koma skal,
aukið harma mannkynsins og þjáningar meir en flesta fær órað fyrir,
fen hún getur ekki gefið höfundum sínum sigur. Þess vegna mun Atlanz-
hafsbandalagið fara miklar hrakfarir. Viðburðirnir varpa stundum
skuggum sínum á undan sér. Það er táknrænt, að einn af helztu fröm-
uðum Atlanzhafsbandalagsins, Forrestal fyrrverandi hermálaráðherra
Bandaríkjanna er nú orðinn sturlaður og hleypur um á náttklæðum
suður á Flórída og hrópar: „Rússarnir eru að koma, Rússar eru að
koma!“ Þetta hafði hann áður hrópað dag hvern í eyru forseta Banda-
ríkjanna og fjárveitinganefndar Bandaríkjaþings, og allur lýður dáð-
ist að þessum framsýna stjórnmálamanni og þakkaði honum fyrir At-
lanzhafsbandalagið. En nú var hann búinn að missa embættið, og þó
hélt hann áfram að hrópa, að Rússarnir væru að koma, og þá sáu
Bandaríkjamenn, að hann var búinn að missa vitið líka, en það mátti
bara ekki spyrjast, vegna þess að það gat valdið taugaveiklun í Atlanz-
hafsbandalaginu. Engu skal spáð um örlög íslenzku ráðherranna við
næstu stjórnarskipti, en einhverntíma hefði krankleiki Forrestals þótt
illur fyrirboði.