Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 93

HALLGRÍMURJÓNASSON:
Tvær myndir frá örlagadegi
Ætli við, sem lifað höfum undanfarna daga, gleymum nokkurn tíma
30. marz 1949?
Ekki meðan við munum þjóðerni okkar, tungu okkar. Ekki meðan
okkur tekur í viðkvæma strengi við minningar þessa dags.
Tvennt brennir sig inn í vitund mína, öllu öðru fremur. Tvær mynd-
ir. Þær vaxa fram, stækka, spenna yfir skynsvið hugarins, blasa við
augum, skarpar eins og brennidepill í safngleri. Þær standa hlið við
hlið með þunnan húsvegg milli sín. Þó skilur þær heilt haf, regin-
geimur, óbrúað djúp.
Ég er að koma frá vinnu minni. Hef ekki gegnt útboði hinna ótta-
fullu í Alþingishúsinu, hef hvorki hug á að vinna þeim illt né gott. Ég
stend á hlið við dómkirkjuna og horfi vestur yfir mannhafið á götunni.
Fólkið stendur þar í þéttum hnapp, aragrúi, þúsundir. Það hefur beðið
Alþingi — fulltrúa sína — um eitt, aðeins eitt, að lofa þjóðinni sjálfri
— fólkinu, sem landið byggir, að ráða örlögum sínum í skapaþyngsta
spursmáli eigin tilveru. Það biður um þjóðaratkvæðagreiðslu í her-
bandalagsmálinu.
Allt í einu koma þúsundir handa á loft, ekki krepptar, ógnandi
hendur, heldur uppréttar hendur — eins og í bæn.
Og hver er þeirra bæn?
Leigið ekki ættjörð okkar í hendur erlendu valdi. Svíkið ekki
Island!
Öðrum megin þessa mikla massa, upp við Alþingishúsið, stendur
vopnað baráttulið ríkisstjórnarinnar með reiddar kylfur. Hinum megin
óróagjarn unglingalýður, sem varpar aur að þinghúsinu.
Hvað getur þetta fólk gert, eða réttara spurt: Hvað vill það hingað?
Það biður þess eins, að á því sé ekki níðst, að helgustu réttindi þess sé