Tímarit Máls og menningar - 01.05.1953, Blaðsíða 58

KRISTINN E. ANDRÉSSON:
Æskan í dag
Rœða flutt á tuttugu ára afmœli Félags róttœkra stúdenta.
Mér finnst rétt af þeim háa sjónarhóli aldursins er ég stend hér yfir
ykkur að ég geri æskuna að umtalsefni.
Mikil er sú gleði sem sprettur upp eins og lind þegar horft er til
haka, ekki sízt til fyrstu stúdentsáranna. Eg á ennþá gömul dagbókar-
blöð, meðal annars frá þeim degi er ég fluttist nýbakaður stúdent í
eigið herbergi í Reykjavík, að því er mér fannst í fyrsta sinn á ævinni
frjáls maður. Með hvílíkri eftirsjá skáldin hafa lýst þeim dögum er öll-
um of kunnugt til þess að þörf sé að rifja hér upp. Og hvað er annað
en taka undir með skáldunum? Víst er mikil hamingja að vera ungur,
að vera ungur stúdent; falin í báðum þeim orðum.
Þó er ástæða til að spyrja: Eru æskuárin gleði í sjálfu sér, á hinni
líðandi stund? Hvað um allar raunir hins unga Werthers sem ætla að
slíta sundur brjóstið, allar ástarsorgirnar með sjálfsmorðið á næstu
grösum, ungmennin sem steyptu sér í fossa, drukku sig í hel, lögðust
til hinztu hvíldar úti í sjávarfjöru, eins og Þórbergur, píslargönguna
miklu fram hjá bænum er menn sumarlangt þráðu, ástríðuna er fjötrar
menn heilar frostnætur úti fyrir glugga þess ástvinar sem hvorki vill
heyra mann né sjá? Er í raun réttri nokkur kvöl heitari en sú er brenn-
ur í ungu brjósti?
En hvað er þá sem ljær æskunni þann fögnuð er svo skært logar í
endurminningu okkar? Eflaust fylgir hann hinum hvíta loga sem svo
sárt brennir. Þó vil ég telja annað fremur: víðáttuna framundan, þá
fagnandi kennd að eiga lífið og verkefnin framundan. Það er líkt og
síðar að fara snemma á fætur að morgni og hafa daginn fyrir sér með
þeirri von að geta miklu afkastað. Gleðin sem fylgir æskunni er að