Tímarit Máls og menningar - 01.05.1953, Blaðsíða 117

UMSAGNIR UM BÆKUR
107
skáldgáfa hans lifnaði og frjóvgaðist er hann kom heim aftur, en gleðin yfir heim-
komunni til landsins tendraðist í bjarta sól af sigurfögnuði þjóðarinnar, eins og
kvæðið I Ulfdölum, ort 1944, er til vitnis um.
Síðan hafa gengið yfir ísland átta ár, sólin risið yfir Amarvatnshæðum og Borg-
arfirði hvert sumar, lindin stigið eins og áður úr djúpum landsins, ríkt í kyrrð
sinni og speglað allt, og hið sama lindin í brjósti skáldsins.
En þegar sögunni víkur til þjóðarinnar, sem sprottin er eins og skáldið úr þess-
ari náttúru, hefur sköpum skipt þessi átta ár:
nomir og ormar sitja að villibráð
hjarta þíns kringum eld sem ástin kyndir,
allt sem er hreint og fagurt bregður lit
og hörfar inn í dyr þinnar djúpu sorgar;
Að vera skáld er að skynja einingu allra hluta. Skáldið er samvitund náttúrunn-
ar og lífsins með þjóðinni, alls lífs á jörðu. Hann sem á samhljóm við land sitt,.
himin og jörð, finnur einnig hjartslátt þjóðarinnar og mannlífsins í brjósti sér.
Hann er skáld vegna þess að hann skynjar einingu alls sem er; og má ekki sjá
henni raskað.
Einkenni nýju bókar Snorra, Á Gnitaheiði, er sorgin yfir örlögum íslands, hin
djúpa sorg er setzt hefur þar að sem gleðin ríkti áður, vegna þess að þjóðin hefur
að vörmum trúnaðareiðum séð landi sínu og frelsi kastað fyrir varga. Bókin er
mynd af því hvemig þjóðinni brá er hún sá allt í einu sjálfa sig standa á opnu
svæði undir gálga, mynd af vonsvikum hennar, áfallinni sekt og smán. Þjóðar-
hjartað titrar hér í ótta og spurn:
Ó til hvers var unnið, sótt í lífi og ljóði
hinn langa veg gegn biturri neyð
til vorlands sólgræns friðar og frjórrar gleði?
Frammi er haust, uppskeran borin á glóð.
... Þeir fylgdu mér lutu mér sátu um mig sóru mér trúnað;
svanfjaðrir orðs míns dundu, hvert hjarta hver steinn fjalls
og hlíðar skalf við afl þess og unað;
einn sat dumbur og mat líf mitt til gjalds.
Annar dýpsti strengurinn í ljóðum Snorra er ástin til íslands er brennur að því
skapi heitara í þessari bók sem hann veit þjóð sína beitta svikum og í hættu. Þar
sem uppistaðan í Kvæðum var ást og fögnuður hljómar hér saman kvöl og ást, og
veitir líkn. Einnig er sú breyting orðin að hér rís þjóðin fyrir miðju, ekki landið,
en náttúran og mannkynið em í baksýn; og andrúmsloft náttúmnnar lykur um
hvert kvæði eftir sem áður. f fyrri bókinni fór skáldið mjög einfömm í náttúrunni
og kvæðin vom að fáum undanskildum, er bendu hingað fram, bundin persónu
hans sjálfs. Hann var þar í leit að sjálfum sér. Hér er skáldið eitt með þjóðinni,