Tímarit Máls og menningar - 01.05.1953, Blaðsíða 78

68
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
andúð á barni sínu. Slík heimili stuðla að afbrotahneigð barnanna engu
síður en heimili þau, sem eru raunverulega sundruð.
Allar rannsóknir, sem gerðar hafa verið á greindarþroska afbrota-
barna, hafa leitt í ljós, að greind þeirra flestra er neðan við meðallag
og algengasta greindarstig þeirra er greindarvísitala 70—90. Þótt vitað
sé um þessa samsvörun greindarskorts og afbrota, er eftir að svara því
hvers vegna ógreindari börn leiðast fremur til afbrota en hin. Ég skal
nefna nokkur atriði, sem gætu skýrt þetta að nokkru leyti.
í fyrsta lagi koma tiltölulega fleiri vitgrönn börn frá sundruðum eða
gölluðum heimilum en frá betri heimilum.
í öðru lagi er greindarvísitala 70—90 yfirleitt of lág til þess, að barn-
ið geti auðveldlega fylgzt með námi í venjulegum skóla. Mörg börn á
þessu greindarstigi hafa því ekki verkefni í skólanum, sem eru við þeirra
hæfi, þau dragast aftur úr jafnöldrum sínum við námið, og missa síðan
áhugann á því, sem á að vera aðalstarf þeirra, skólanáminu. Sífelldir
ósigrar vekja andúð á starfinu í skólanum og jafnframt óvild og beiskju
í garð kennara og annarra skólanemenda. Allt þetta stuðlar að afbrota-
hneigð. Auk þess hættir getulitlum börnum oft til að vanrækja skóla-
nám sitt, verður það oft til þess, að þau taka sér miður æskileg verk-
efni fyrir hendur. í þessu sambandi get ég nefnt það, að það er ein-
kenni flestra afbrotabarna og -unglinga í Reykjavík, að þau sækja
illa skóla og gengur illa við nám. Næstum öll börn 14—16 ára, sem
fremja afbrot í Reykjavík, eru börn, sem stunda ekki nám í unglinga-
eða gagnfræðaskóla, og hafa því ekki lokið skyldunámi sínu til ung-
lingaprófs.
í þriðja lagi eiga ógreind börn erfitt með að finna tómstundaiðju við
sitt hæfi. Bæði er, að þau skortir hugkvæmni til að finna sér verkefni,
auk þess sem mörg þroskandi tómstundastörf krefjast nokkurs greindar-
þroska eða sérhæfileika. Starfsemi í skipulegum æskulýðsfélögum, sem
forðar mörgum frá aðgerðaleysi og rangli, er og sjaldgæft meðal ó-
greindra unglinga.
Skýring foreldra afbrotabarna á hegðun barna sinna er nálega alltaf
sú, að illir félagar hafi leitt þau á þessa braut. Slæmur félagsskapur getur
stuðlað að afbrotum, einkum þegar um ósjálfstæð eða leiðitöm börn er að
ræða, sem foreldrarnir hafa jafnframt vanrækt. Flestum hættir þó við að
gera miklu meira úr þessari orsök en ástæða er til, enda er það handhæg