Tímarit Máls og menningar

Árgangur

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Síða 53

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Síða 53
„Ljódafugl lítinn ég geymi ..." sterkt skáld þurfi að heyja stríð við fyrirrennara sína, aðeins sé hægt að verða skáld með því að sigrast á skáldlegum feðrum sínum. Bloom sér bókmenntasöguna sem baráttu sona við feður, samsamar skáld algjörlega karlkyni og líkir skáldskap við ávöxt kynferðislegs sam- bands karlkyns skálds og kvenkyns listagyðju hans. Þar sem líkan Blooms byggist á kenningum Freuds um samband sonar og föður er ekki hægt að heimfæra það sem hann segir um „ótta við áhrif“ upp á stöðu skáldkvenna gagnvart hefðinni. Samkvæmt Freud þróast kynferðisvitund drengja og stúlkna ekki á samsvarandi hátt og samband sonar við föður er hvorki sambærilegt við samband dóttur við föður né móður. Bókmenntahefðin sem Hulda á rætur að rekja til og hefur þurft að takast á við er að sjálfsögðu karlahefð þar sem nánast allir fyrirrennarar hennar eru karlar og sjónarmið þeirra hafa ráðið ferðinni jafnt í bók- menntaheiminum sem á öðrum athafnasviðum. Það er ekki nóg með að fyrirrennarar Huldu hafi verið feðraveldið holdi klætt heldur leitast karlahefðin við að umkringja konuna með einfölduðum skilgreiningum á henni og fella hana inn í ýkt og stöðnuð kvengervi. Til að gera sér grein fyrir stöðu skáldkvenna gagnvart bókmenntahefð- inni er nauðsynlegt að skoða tvo þætti hefðarinnar, annars vegar mynd hennar af skáldinu, hins vegar mynd hennar af konunni. Karlskáld þarf að takast á við hvernig hefðin lýsir heiminum, en skáldkonan þarf að gera meira: áður en hún getur tekist á við hvernig heiminum er lýst verður hún að takast á við hvernig hefðin lýsir henni sjálfri. Bandaríski bókmenntafræðingurinn Margaret Homans fjallar, í bók sinni Women Writers and Poetic ldentity, um þá karlahefð í bókmenntum sem skáldkonur á 19. öld þurftu að takast á við. Hún segir að karlahefðin samsami skáld og ljóðmælanda karlkyni en tengi konuna aftur á móti við náttúruna sem karlinn yrkir svo um. Homans segir að samsömun skálds við karlkyn eigi rætur að rekja allt til sköpunarsögu Biblíunnar og gangi í gegnum alla hina kristnu karlahefð. Samkvæmt sköpunarsögunni var það karlinn Adam sem í samvinnu við Guð-föður skapaði mannlegt tungumál þegar hann gaf dýrum merkurinn- ar, þar með talinni konunni Evu, sín réttu nöfn. Með því átti hann vissan þátt í sköpuninni og öðlaðist vald yfir henni, varð herra jarðarinnar, en konan varð hluti af þeirri náttúru sem hann öðlaðist vald yfir. Samkvæmt goðsögninni er orðið því forréttindi karlsins og það gengur að erfðum frá föður til sonar.3 Tengsl konu og náttúru birtast með ýmsu móti í skáldskap. Hér á landi birtast þau hvað skýrast í ættjarðarljóðum þar sem landinu er lýst sem 315
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar: 3. tölublað (01.09.1985)
https://timarit.is/issue/381038

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

3. tölublað (01.09.1985)

Gongd: