Tímarit Máls og menningar - 01.05.1987, Blaðsíða 13

Listin að Ijúka sögu
fyrrverandi húsbónda sínum, á skrifstofu hans í verslunarhúsi Snorreddu.
Þessi glæsilegi maður, sem hún á eftir að sjá næsta dag ganga meðal hinna
stórhöfðingjanna undir hinni fögru kistu, býður henni þá um nóttina að
afsala sér öllu vegna hennar: „firmanu, kjördæminu, opinberum trúnaðar-
stöðum, flokki, lagsmönnum, vinum“ (249). En snemma morguns læðist
hún framúr og laumast út, gengur „á auðu stræti í morgunkyljunni, borgin í
svefni“ (252).
A torginu rekst hún á „ófeimnu lögregluna", kunningja sinn. Hann segir
henni meðal annars þá frétt að barnsfaðir hennar sé „kominn uppeftir“
(256), hafi verið settur í steininn. Hann hefur semsé, lítill karl, flaskað
dálítið á grundvallaratriðum í rekstri á nýstofnaða verslunarfélaginu sínu.
Þau Ugla fara heim til organistans: „Auðvitað lá vel á þessum lukkumanni.
Hann var að vinna við blóm sín, með brett uppað olnboga og moldugur um
hendur, planta rósum, grisja, sníða af visin blöð, uppræta illgresi, gánga frá
jarðveginum undir vetur.“ (259)
Eftir að Ugla og organistinn eru orðin ein, fær hann að vita um vanda
barnsföður hennar og ákvörðun hennar að yfirgefa hann ekki: „Hann er
faðir hennar Guðrúnar litlu, og hvort hann fer í tukthús eða ekki þá er hann
minn maður." Organistinn gerir þá athugasemd að í rauninni vanti manninn
„ekki nema dálítið innanvið hundrað þúsund krónur til þess að vera laus“
(269). Svo miklir peningar eru auðvitað Uglu ofviða. En þegar stúlkan er í
þann veg að fara, veit hún ekki fyrr en organistinn
spennir höfuð mitt grönnum fíngrum, lýtur yfir mig og kyssir hár mitt, í
skiftínguna, alveg uppvið hvirfilinn. Síðan vindur hann sér frá mér og tekur
upp af eldhúsborðinu þann pakka sem við höfðum enn látið ósnertan, og ég
hafði haldið ost. Hann vafði bréfið utanaf með snöggum handtökum. Og þá
eru þetta tómir bánkaseðlar.
Gerðu svo vel, sagði hann. (271)
Eftir að hún hefur loks fengið sig til að taka á móti þessari fúlgu, bætir
hann við: „Með einu skilyrði þó, sagði hann um leið og hann lagði féð í
hendur mér: að þú segir aldrei neinum hvaðan þú hafir haft þetta fé, hvorki
að mér lífs né liðnum." Og meðan hún er að troða öllu þessu fé niður hjá
sér, „rjóð í framan og mállaus", sníður hann „fallegustu blómin af stilkun-
um hjá sér og leggur saman í vönd“, og fær henni brosandi.
Þessum kafla, þeim næst síðasta, lýkur þannig; Ugla hefur á tilfinning-
unni að vinur hennar gangi ef til vill ekki heill til skógar. Hann segir við
hana, „í afsökunartóni“:
Æ því var ég rétt búinn að gleyma, kondu ekki aftur híngað að leita mín. Eg
flyt í dag. Eg seldi húsið í gær.
139