Tímarit Máls og menningar - 01.05.1987, Qupperneq 86

Tímarit Máls og menningar
samanlagður kraftur ljóðaflokksins eykst og magnast með hverri sonnettu,
svo með ólíkindum má telja.
Bæði Michael Longley (f. 1939) og Derek Mahon (f. 1941) yrkja ljóð af
vandfýsinni skarpskyggni. Ljóðlist Longleys er loksins viðurkennd fyrir
óvenjulega meitlaða málbeitingu og djúpan skilning á samtengjandi hlut-
verki listsköpunar. Irland, fortíð þess og samtíð eru hvarvetna í ljóðum
hans, þó tilvísanir séu klassískar og ljóðformin hneigist til dular og hnitmið-
unar. Ljóðrænn glæsibragur er á öllu sem hann yrkir, og Ijóðin sem fjalla
um missi og ástir sneiða hjá fallgryfjum væminna játninga með sama
vandfýsna listræna fálæti.
Verk Dereks Mahons hafa vaxið að gæðum og mikilvægi með látlausum
straumi ljóðabóka sem leiða í ljós sama listfengi og hjá Longley, Montague
og Murphy. Heimsborgaraleg viðhorf Mahons, fáguð málbeiting, tilfinning
fyrir rími og klassískum formum, allt ljær þetta styrk og skerpu hinni
kaldhæðnu heimssýn hans. Hún litast líka af djúpri angurværð sem birtist í
tragískum undirtónum vegna vitfirringarinnar í Belfast sem litar öll hans
verk, einnig þau sem samin voru í sjálfvalinni útlegð í Lundúnum og
Bandaríkjunum. Bæði Longley og Mahon hafa náð valdi á hinni nauðsyn-
legu listrænu fjarlægð í verkum sínum, þó þau séu eftir sem áður persónu-
leg, auðþekkjanleg og íhlutunarsöm.
Patrick Kavanagh talaði um tíuþúsund manna fastaher skálda á írlandi, og
vissulega má segja að hópur efnilegra skálda gæti fyllt heilan íþróttaleik-
vang, skálda sem birta ljóð í tímaritum, gefa út þunn ljóðakver og dekra
stundum við blaðamennsku fánýtis og hégóma. Þessi skáld fylla markað
sem er þröngur, auðblekktur, ruglaður, forviða! Eiaðsíður er álitlegur
hópur mikilvægra ljóðskálda að yrkja á Irlandi, auk þeirra sem þegar hefur
verið getið, og mun ég víkja að nokkrum hinum bestu. Raunar er heil ný
kynslóð komin til sögunnar og vekur bjartar vonir með verkum sem eru heil
og samfelld, ekki bara tækifærisljóð í tímaritum, verkum sem eru knúin
fram af þörf til að semja og samtengja fremur en þörf til að fá eitthvað birt
eftir sig.
Pearse Hutchinson (f. 1928) hefur skilað dágóðu dagsverki, sem sprottið
er af ást hans á gelísku málfari og menningu. Hann er ásamt Conleth Ellis (f.
1937) eitt örfárra skálda sem yrkja vel jafnt á írsku sem ensku. Ljóð
Hutchinsons snúast einkum um frelsi og undirokun í víðasta skilningi og
ráðast gegn „framfaraöflum" sem eru reiðubúin að farga tungum minni-
hlutahópa, náttúrlegum vexti og framleiðslu, mannlegu frelsi. Rödd hans er
sérstök og auðþekkt, hrynjandin innfædd með rætur í gelískum söngvum,
formið frjálslegt með rætur í evrópskri ljóðlist.
212