Tímarit Máls og menningar - 01.06.1990, Blaðsíða 84

dögum sé afkomandi þess útvarpskveð-
skapar sem dr. Olafur Daníelsson stærð-
fræðingur og kvæðamaður góður gagn-
rýndi í grein í Morgunblaðinu árið 1940
með svohljóðandi orðum:
Ég hef aldrei átt neinn þátt í útvarps-
kveðskapnum og mun aldrei eiga.
Hann er fullkomið falsum, hann líkist
í engu gömlum kveðskap eins og ég
heyrði hann þegar ég var bam, það er
naumast hægt að kalla hann eftirherm-
ur, hann er spánnýtt seminaristiskt
ungmennafélagsfyrirbrigði, músik
handa jarðhitaskólum, stumpasirs-
móður; honum verður sjálfsagt ekki
útrýmt fyrr en ókúltúrnum er útrýmt úr
landinu og þess getur orðið nokkuð
langt að bíða eftir því sem nú horfir.
Útvarpskveðskapurinn stendur líkt af
sér við rímnakveðskapinn gamla eins
og burstasteinhús gagnvart bóndabæ,
það er að segja eins og skömmin gagn-
vart sómanum (. . .)
Þjóðernishroki íslendinga, sem alltaf er
grunnt á, er auðvitað ekkert annað en bak-
hliðin á mjög mikilli minnimáttarkennd.
Þessi minnimáttarkennd hefur því miður
valdið því að margt af því sem þjóðlegt er
kallað þykir (og er) óumræðilega hall-
ærislegt. I þessu hólfi lentu m.a. rímna-
kveðskapur, glíma, vaðmál, lýsi og ótal
margt fleira sem áður var stolt þjóðar-
innar.
En ég er alveg viss um að það er hægt
að gera margt af þessu töff og smart á ný
ef vilji er fyrir hendi, og ef einhver telur
eitthvað unnið með því. Lítum bara á
hvað heilsu- og hollustubylgjan hefurgert
fyrir lýsið. Af hverju þykjajúdó ogkarate
óumræðilega töff, en glíman ekki? Það er
meðal annars út af klæðnaði keppend-
anna, þessum hallærislegu sokkabuxum
með handföngin á mjöðmunum. Og
bjálfalegastur þykir reyndar dansinn sem
stiginn er í byrjun hverrar glímu. Þama
gætu framsæknir fatahönnuðir unnið
þarft verk og glíma hugsanlega upp úr því
orðið alþjóðleg keppnisgrein þar sem Is-
lendingar yrðu heimsmeistarar fyrstu tvö
þrjú árin. Dansinn mætti jafnvel líka nýta,
samanber það hvemig argentínski karl-
mannadansinn tangó hefur á ný lagt heim-
inn að fótum sér á undanförnum árum.
Ég held það sé sama minnimáttarkennd-
in sem hefur staðið rímnasöngnum fyrir
þrifum. Ég hef séð íslendinga sem ekkert
áttu nema fyrirlitningarhnuss gegn rímna-
söng sitja gapandi af andakt yfir spænsk-
um flamencosöng sem þeir skildu ekki
orð í og hljómaði stundum nákvæmlega
eins og rímnasöngur. Það ætti því ekki að
vera nokkur vandi að koma rímnasöng í
tísku á ný. Og ef svo færi þá stæði ábyggi-
lega ekki á skáldunum að láta kvæða-
fólkið fá eitthvað nýtt upp í sig. Kannski
eigum við á næstum öld eftir að eignast
verk eins og Bondrímur, Ísfólksrímur, ís-
bjargarrímur, Vængjasláttarrímur eða
Rímur af Badda og Gógó.
Hér er minningargreinin augljóslega í
þann veginn að snúast upp í manífest. Það
er því best að hætta, en upphaflegu spurn-
ingunni er því miður enn ósvarað. Andar
Rímnahefðin er kannski vagn
sem bíður á hliðarspori í bók-
menntasögunni, hliðarspori
sem hægt er að tengja við
kerfið hvenær sem er.
82
TMM 1990:2