Tímarit Máls og menningar - 01.09.1998, Síða 56

KLAUS SCHLESINGER
markaðarins okkar. Þarna voru að verki lögmálin um flæði loftkenndra
hluta sem í raun er ekki hægt að gera neinn lærðan byggingameistara
ábyrgan fyrir. Eða hvað - ? Auðvitað hlaut mér strax að verða hugsað til
byggingar sjónvarpsturnsins okkar. Ég gat fylgst með vexti hans kvölds og
morgna í lok sjöunda áratugarins á leiðinni á barnaheimili elsta sonar míns.
Hvað þeir voru stoltir karlarnir þegar loks var hægt að setja upp kúluna í
miðborginni er átti jafnt að vera til vitnis um sigur sósíalískrar tækni senr og
um sköpunarmátt hins leiðandi flokks okkar er þá var, eins og þér munið,
undir forystu félaga Walters Ulbrichts.
Á innan við hálfum mánuði, minnir mig, lagðist sneið við sneið í þetta
kúlulaga, næstum kristalltæra sköpunarverk og þegar búið var að koma því
upp og fyrsti sólargeislinn snart það myndaðist yst á því kross úr tæru ljósi
sem skar í augun og sást víða að og hann lýsti allt þar til ljósgjafinn hvarf bak
við þökin í Berlín.
Uppfrá því kölluðum við hann í háði sánkti Walter, þetta sem samkvæmt
ósk útbreiðslu- og áróðursdeildarinnar hefði eiginlega átt að heita sjón-
varpsspergill meðal okkar hvunndagsfólksins. Sumir nefndu hann líka
Maríukirkjuhefhdina og vísuðu þar með til þessa miðaldahofs Krists sem nú
virtist svo vesældarlegt við hliðina á minnisvarðanum. Sagt var að arki-
tektinn Henselmann hefði yppt öxlum afsakandi frammi fyrir flokks-
forystunni en varpað af sér allri sök ...
Hann hefði átt að læra ljósfræði.
Ég veit að enda þótt hugarflug okkar hefði hlutgerst hefðum við orðið
fyrstir til að gagnrýna það. Það angrar mig ekki svo mjög að þetta heiðursfólk
hjá þróunarstofnun borgarinnar láti byggja samkvæmt eigin hugmyndum.
Það sem angrar mig er ósamræmið milli þess sem er fullyrt og þess sem er
framkvæmt. Þau fagna endurbyggingu Austurberlínar með látum líkt og
hún stefndi risaskrefum inn í næsta árþúsund. En líti maður á niður-
stöðurnar fyrirfinnur maður það sama og þegar gat að líta í vestur-
evrópskum höfuðborgum fyrir tíu, fimmtán árum. Hamingjan má vita
hvers vegna, en jafnvel frammúrskarandi verk húsagerðar samtíðarinnar
standa langt að baki þeim krafti, þeirri sveiflu og því sjálfsöryggi sem stafar—
til dæmis - frá Shell-húsinu við Reichpietschufer. Að maður minnist nú ekki
á Mosse-húsið hans Mendelsohns! Ég hengdi mynd af því frá þriðja
áratugnum yfir skrifborðið mitt, lít á hana dag hvern með velþóknun og spyr
sjálfan mig af hverju svona lagað sé ekki gert lengur.
Ef það er rétt að byggingarlist lýsi ríkjandi aðstæðum eða, eins og ég var
rétt í þessu að lesa hjá starfsbróður okkar Peter Schneider, „að það þurfi vald,
peninga, listrænt hugarfar og frumherjaanda einhvers pótintáta eða borg-
54
www.mm.is
TMM 1998:3