Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Page 64

JÓN VIÐAR JÓNSSON
bókstaflega af mótorbátum, saltfiski, þangi og saltúða. Og hún er oft óborg-
anlega kómísk og ósvífin.“
Ekki eru þess mörg dæmi, ekki aðeins í íslenskri leiklistarsögu, að við
höfum tök á því að bera saman skoðun leikstjóra á frammistöðu leikenda
sinna og álit gagnrýnenda. Hvað sögðu nú helstu leikrýnar Reykjavíkurblað-
anna um Jeppa? Þeir Kristján Albertsson, sem skrifaði í Morgunblaðið, og
Guðbrandur Jónsson, dómari Vísis, voru ekki sammála um sýninguna í
heild; Kristjáni fannst hún Gunnari til sóma, en Guðbrandur lýsti hana mis-
heppnaða í aðalatriðum.29 Um frammistöðu Þorsteins voru þeir ekki ósvip-
aðrar skoðunar og leikstjórinn. Kristján var að vísu jákvæðari og segir hann
hafa leikið Jeppa „víða af talsverðum tilþrifum og yfirleitt vel“, leikurinn sé
„bragðlegur“, Jeppi hafi náð að lifa fyrir sjónum manna „þunglamaleg svefn-
purka, silalegur, luralegur jarðvöðull, einfaldur bóndi frá tímum bændakúg-
unarinnar“ o.s.frv. Kristjáni finnst þó verra, að Jeppa hætti til „þegar hann
var sem allra fyllstur, að verða öðru hvoru allt í einu allsgáður, bæði í máli og
hreyfmgum“.
Guðbrandi þykir Þorsteinn hins vegar ekki skila hinu dýrslega, leikurinn
hafi verið of fágaður og vantað þá kímni „sem á dönsku er kölluð ‘Humör’“.
Gunnþórunni segir hann hafa verið „viðunandi en heldur ekki meira; þann
kraft sem venjulegast er í leik hennar vantaði, því að pilsvargurinn varð of
skikkanlegur í höndum hennar“. Lárus Ingólfsson hafi verið bestur í litlu
hlutverki sem kona ráðsmannsins; það hafi verið eina ósvikna kímnin í
sýningunni. Annars hafi verið reynt að bæta meðferðargalla leiksins upp
„með alls konar kúnstum og skrípalátum milli þátta sem ekki voru undan
rifjum Holbergs runnin. Það var hrein hörmung að sjá það - tilgangslaust
ráp fram og aftur með meira og minna óskiljanlegu handapati.“ Óskapast
Guðbrandur yfir dansinum í löngu máli, en viðurkennir þó að honum þyki
ákaflega lítið gaman að dansi, líti á hann nánast sem „trúðleik“.
Gunnar hafði í sviðsetningu sinni vikið talsvert frá hinum dönsku Hol-
berg-hefðum: stílfært nokkuð leiktjöld, sem var óvenjulegt, og lét m.a. draga
svart tjald fyrir baksviðið á meðan skipt var um þau.30 Nú sætti Freymóður
Jóhannesson lagi og geystist fram á ritvöllinn með harða ádeilugrein.31 Kom
þó fljótt upp úr dúrnum, að ekki voru tjöld Gunnars aðalskotspónn Frey-
móðs, heldur stjórn Leikfélagsins. Sakar listmálarinn hana ekki aðeins um
valdníðslu með því að ráða erlendan leikstjóra í heilan vetur án þess að bera
ráðninguna undir félagsfund, heldur ber á hana margvíslegar ávirðingar,
sem er ekki þörf að rekja hér. Var stjórnin skjót til svara, en Freymóður lét
ekki eiga inni hjá sér og lauk orðahnippingunum svo, að Lárus Sigurbjörns-
son sagðist framvegis ekki myndu tala við hann nema fyrir dómstólum.32
62
www.mm.is
TMM 1998:4