Náttúrufræðingurinn - 2010, Síða 141

141
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Sumarfæða svartfugla, þ.e. álku,
langvíu og stuttnefju, var könnuð
árin 1994 og 1995 umhverfis allt
land. Fiskur var uppistaðan í fæð-
unni þar sem sandsíli var mikilvæg-
asta fæðan fyrir vestan, sunnan og
austan land en loðna fyrir norð-
austan og norðvestan.26,27 Fæða teg-
undanna þriggja var svipuð, með
þeirri undantekningu að stuttnefja
át talsvert mikið af ljósátu fyrir
norðvestan og austan land. Þessar
niðurstöður eru ekki í samræmi við
athugun sem gerð var á sumarfæðu
svartfugla fyrir austan land og við
Látrabjarg rétt fyrir 1930. Ekki var
getið um fjölda athugaðra fugla
en því haldið fram að uppistað-
an í fæðu lunda, álku, langvíu og
stuttnefju við Látrabjarg væru seiði
ýsu (Melanogrammus aeglefinus) og
þorsks. Fyrir austan land var bent á
sandsíli, loðnu og þorsk sem fæðu
svartfugla,29 sem er í betra samræmi
við seinni athuganir. Sérstök könn-
un fór fram sumarið 1998 á fæðu
svartfugla við Látrabjarg en þá voru
svartfuglar þar að éta seiði sílis og
loðnu en ekki seiði þorskfiska.30
Að vetrarlagi virðist sem langvía
og álka séu að mestu staðfuglar en
talið er að flestar stuttnefjur yfirgefi
íslenskt hafsvæði á veturna.31,32 Þrjár
rannsóknir hafa verið gerðar á vetr-
arfæðu svartfugla á grunnslóð við
Ísland. Sú fyrsta var gerð á Eyjafirði
fyrri hluta árs 1968,33 þá var athug-
uð fæða á Eyjafirði, Skjálfanda og
Faxaflóa veturinn 1982–1983 34,35 og
á Skjálfanda veturinn 1985–1986.36
Uppistaða fæðunnar í Eyjafirði um
miðjan vetur voru loðnuseiði en
að vorlagi jókst vægi ljósátu í fæðu
svartfugla (2. mynd33,34,35). Á Skjálf-
anda voru loðnuseiði mikilvæg vetr-
arfæða álku og langvíu og ljósáta
kom fyrir sem fæða álku. Smásíld
var þar einnig áberandi í fæðu
svartfuglategundanna þriggja en
auk þess hefur fundist stóri mjóni
(Lumpenus lampretaeformis) í álku og
stuttnefju. Marflær (Amphipoda)
geta líka stundum verið mikilvæg-
asta fæða stuttnefju á Skjálfanda
(3. mynd36,34,35). Fyrir suðvestan
land var fæða langvíu og álku nær
eingöngu sandsíli en talsvert var
2. mynd. Fæða álku (ÁL) og langvíu (LA) veturinn 1982–1983 og stuttnefju (ST) vorið
1983 á Eyjafirði sem hlutfall af áætlaðri upprunalegri þyngd fæðuhópa.34,35 – Diets of
razorbills (ÁL) and common murres (LA) in the winter of 1982–1983 and thick-billed
murres (ST) in the spring of 1983 in northern Iceland (Eyjafjordur) as proportions of the
estimated original wet mass of prey.34,35
3. mynd. Fæða álku (ÁL), langvíu (LA) og stuttnefju (ST) á Skjálfanda veturinn 1982–
1983 sem hlutfall af áætlaðri upprunalegri þyngd fæðuhópa.34,35 – Diets of razorbills (ÁL),
common murres (LA) and thick-billed murres (ST) in northern Iceland (Skjálfandi) in the
winter of 1982–1983 as proportions of the estimated original wet mass of prey.34,35
4. mynd. Fæða álku (ÁL) og langvíu (LA) í Faxaflóa veturinn 1982–1983 sem hlutfall af
áætlaðri upprunalegri þyngd fæðuhópa.34,35 – Diets of razorbills (ÁL) and common murres
(LA) in southwestern Iceland in the winter of 1982–1983 as proportions of the estimated
original wet mass of prey.34,35
79 1-4#loka.indd 141 4/14/10 8:53:03 PM