Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Side 83

83
SOR JUANA SVARAR FYRIR SIG
þó er rétt og ég neita ekki (fyrir það fyrsta vegna þess að það er
alkunna og í öðru lagi, þá hefur Guð gefið mér þá náð að elska
sannleikann ofar öllu þótt hann sé mér andsnúinn) er að frá því
að kviknaði hjá mér skilningsljósið hefur bókhneigð mín verið
svo áköf og öflug að hvorki utanaðkomandi umvandanir – sem
hafa verið æði margar – né eigin íhuganir – sem hafa verið ófáar
– hafa nægt til að hemja þessa náttúrulegu hvöt sem Guð gaf
mér: Hans hátign veit af hverju og til hvers; og hann veit að ég
hef beðið hann að slökkva hjá mér skilningsljósið og skilja eftir
aðeins nægt vit til að halda lög hans í heiðri, hitt er ofgnótt,
segja sumir, í fari konu og til eru þeir sem telja það skaðlegt.62
Svarið er skrifað sem sendibréf þó að það hafi augljóslega verið ætlað til
birtingar. Bréfaskriftir sem bókmenntaform voru ekki nýjar af nálinni á 17.
öld og rík hefð var fyrir því að konur innan kaþólsku kirkjunnar færu þessa
leið til að hafa áhrif og má í því samhengi benda á þýsku nunnuna
Hildegard von Bingen.63 Erin A. Sadlack bendir á að Sor Juana gangi inn
í bréfaskriftahefð kvenna sem franska skáldkonan Christine de Pizan,64
höfundur Bókarinnar um kvennaborgina, hafði mótandi áhrif á, en Sadlack
segir: „Sendibréfsformið gerði fimmtándu- og sextándualdarkonum kleift
að setja eigið efni á blað þannig að þær héldu virðingu sinni en fengju samt
tækifæri til að taka þátt í opinberu lífi.“65 Bréfsformið hentaði konum vel
sem tjáningarform þar sem það er persónulegt og af því að konan sem
62 Sor Juana Inés de la Cruz, The Answer/La respuesta, bls. 46.
63 Hildegard von Bingen (1098–1179) var nunna af Benediktusarreglu sem stofnaði
klaustur í Þýskalandi. Hún stóð í miklum bréfaskriftum við áhrifamenn í samtíma
sínum. Hún var rithöfundur, tónskáld og læknir.
64 Christine de Pizan fæddist í Feneyjum árið 1364 eða 1365 en ólst upp í Frakklandi
og er talin frönsk. Hún skrifaði bókina La Cité des Dames árið 1405. Bókin er
byggð á samtali hennar við þrjár táknrænar allegoríur: Skynsemi, Ráðvendni og
Réttlæti. Pizan svarar fyrir hönd kvenna ásökunum samtímakarlmanna um skort á
hugrekki, gáfum og dyggðum. Í bókinni segir hún sögur nokkurra kvenna í þeim
tilgangi að hnekkja þeim ranghugmyndum sem ríkjandi voru um konur. Hún er
talin fyrsta konan í Evrópu til að vinna fyrir sér með skapandi skrifum og er for-
móðir femínista; Stephanie Evans, „Christine de Pizan y su papel como antecesora
de Sor Juana Inés de la Cruz“, Chrestomathy: Annual Review of Undergraduate
Research at the College of Charleston, 2/2003, hér af vefslóð www.cofc.edu/chresto-
mathy/vol2/evans.pdf. Skoðað 28. febrúar 2009.
65 Erin A. Sadlack, „‘In Writing it may be Spoke’: The Politics of Woman’s Letter-
writing, 1377–1603“, Digital Repository at the University of Maryland. Vefslóð:
http://hdl.handle.net/1903/2650. Skoðað 28. febrúar 2009.