Tímarit Máls og menningar - 01.12.2017, Page 38

S i g u r j ó n Á r n i E y j ó l f s s o n
38 TMM 2017 · 4
bandi er samlífið einnig mjög dýrmætt og þannig segir Lúther að oft hafi
hann faðmað konu sína og strokið henni nakinni til að hrekja burtu árásir
Satans.40 Tónlistin er og mikilvæg, því ekkert þolir djöfullinn eins illa og tón-
list sem gleður hjarta mannsins, sérstaklega þegar tónlistin tengist orði Guðs
(eins og englasöngurinn á Betlehemsvöllum forðum).41 Á eftir guðfræðinni
skipaði tónlistin veigamesta sætið í huga Lúthers. Eitt af uppáhaldsritum
Lúthers í Ritningunni, Sálmarnir, nýtast mjög vel í trúarglímunni, sagði
hann, og þar falla einmitt tónlist og orð Guðs saman.42 Loks hvetur Lúther til
þess að maðurinn stundi líkamsæfingar, íþróttir og dans. Að síðustu er rétt
að geta þess að ekkert þolir djöfullinn verr en það að gert sé grín að honum
og í ritum Lúthers er að finna margar frásögur um djöfulinn sem um margt
minna á íslenskar skemmtisögur um skrattann.43 Má því vel nefna áherslur
Lúthers, á vægi lífgleðinnar og nautnir þess lífs sem Guð hefur þó gefið
manninum, raunsæja lífsgleði.
Tilvísanir
1 Í tilefni af 400 ára afmæli Lúthers var 1883 byrjað að vinna að Weimar útgáfunni (Weimarer
Ausgabe, skammstafað WA) og henni var lokið 2009. Weimar útgáfan er alls 127 bindi og um
80.000 blaðsíður. WA var upphaflega verkefni sem leitt var af nefnd á vegum menntamála-
ráðuneytis Prússlands, en síðan af Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Útgáfan skiptist
í eftirfarandi fjögur ritasöfn. 1. Borðræður Lúthers 6 bindi (WA TR). 2. Þýska Biblían 15 bindi
(WA DB). 3. Bréf Lúthers 18 bindi (WA BR). 4. Rit Lúthers 80 Bindi (WA). Öllum ritsöfnunum
fylgir ítarleg hugtaka– og nafnaskrá. Aðgengilegt yfirlit yfir verkið er t.d. að finna á: https://
de.wikipedia.org/wiki/Weimarer_Ausgabe_(Luther).
2 Sigurjón Árni Eyjólfsson, „Überblick über die Bewertung von Luthers Predigten in der For-
schung“, Anfechtung und Nachfolge – Luther und lutherische Theologie von Island aus bet-
rachtet , Schriften der Luther-Agricola-Gesellschaft 64, Helsinki 2012, 160–180.
3 Sigurjón Árni Eyjólfsson, „Luther und Jakobs Kampf“, Anfechtung und Nachfolge, 226–233
[226–255].
4 Martin Luther, Der Prediger Salamo – Neu aus dem Lateinischen Übersetzt, Walch 2. útgáfa
1987, 5. bindi, 1372–1373 [1372–1579]. Til er merk doktorsritgerð um þessa útleggingu Lúth-
ers, Eberhard Wölfel, Luther und die Skepsis – Eine Studie zur Kohelet–Exegese Luthers, CHR.
Kaiser Verlag München 1958.
5 Otto Kaiser, Kohelet – Das Buch des Predigers Salamo, Radius–Verlag Stuttgart 2007, 35.
6 Gott yfirlit yfir áhrifa– og túlkunarsögu Prédikarans er að finna hjá Ludger Schwienhorst–
Schönberger, Kohelet, Herders Theologischer Kommentar zum Altes Testament, Verlag Herder,
Freiburg im Breisgau 2004, 118–134. Og um áhrif á síðmiðöldum í samtíð Lúthers, Luise
Schottroff, Die Bereitung zum Sterben – Studien zu den frühen reformatorischen Sterbebücher,
Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2012. Rainer Rudolf, „Ars moriendi I. Mittelalter“, TRE
4, 143–149. Rudolf Mohr, Ars moriendi II. 16. bis 18. Jahrhundert. TRE 4, 149–154. Gerd Heinz-
Mohr, „Ars moriendi III. Praktisch-theologisch“, TRE 4, 154–156.
7 Aarre Lauha, Kohelet, Biblischer Kommentar Altes Testament, Band XIX, Neukirchener Verlag,
Neukirchen–Vluyn, 1978. Thomas Krüger, Kohelet (Prediger), Biblischer Kommentar Altes
Testament, Band XIX (Sonderband), Neukirchener Verlag, Neukirchen–Vluyn, 2000. Ludger
Schwienhorst–Schönberger, Kohelet. Otto Kaiser, Kohelet – Das Buch des Prediger Salamo,
Radius–Verlag Stuttgart 2007. Melanie Köhlmoos, Kohelet – Der Prediger Salamo, Vandenho-
eck & Ruprecht, Göttingen 2015.