Hugur - 01.01.2018, Síða 21

Hugur - 01.01.2018, Síða 21
 Vitnisburðarranglæti 21 og sér réttlætt að beita félagslegu valdi með svo áþreifanlegum hætti. Aftur á móti er ímyndarvaldið sjálft af óefnislegum toga – eitthvað algjörlega orðræðu- eða ímyndunarbundið vegna þess að það er að verki á sviði sameiginlegra hugmynda um hvað fylgi því að vera aðalsmaður eða alþýðumaður, þ.e. sviði ímyndaðra fé- lagsímynda. Ímyndarvald er því aðeins ein hlið þeirra flokka félagsímynda sem tilheyra t.d. stétt eða kyngervi þar eð þeim tengjast bæði efnislegir þættir sem og ímyndunartengdar hliðar. Er hægt að sjá fyrir sér alfarið formgerðarbundna beitingu ímyndarvalds? Vissulega er það hægt, enda tekur ímyndarvald oft á sig alfarið formgerðar- bundna mynd. Ef við skoðum aftur dæmi um réttleysi, má hugsa sér hóp sem með óformlegum hætti nýtur ekki kosningaréttar vegna tilhneigingar sinnar til þess að sitja heima sem stafar af sameiginlega ímyndaðri félagslegri sjálfsmynd hans um að meðlimir hans séu þess eðlis að þeir hvorki ræði né leiði hugann að stjórnmálum. „Fólk eins og við er ekki pólitískt“ – og því tekur það ekki þátt í kosningum. Að sama skapi getum við ætlað að meðal þeirra þjóðfélagshópa sem nýta kosningaréttinn skipti ímyndarvald einnig máli. Það sem hvetur mörg okkar til að kjósa er að hluta sjálfsmyndin í þeirri sameiginlegu ímyndun að „fólk eins og við lætur sig stjórnmál varða“. Ímyndarvald getur, rétt eins og gildir almennt um félagslegt vald, ýmist verið gerandatengt eða alfarið formgerðarbundið; það getur verið jákvætt í þeim skilningi að leiða til athafnar eða neikvætt ef það kemur í veg fyrir hana; og það getur verið í þágu gerandans með því að stjórna athöfnum hans eða unnið gegn honum. Ástæða þess að hér hefur verið svo mikið rætt um ímyndarvald er sú að ætlunin er að kanna hvernig það fléttast við þá tegund málrænna samskipta þar sem mæl- andinn miðlar þekkingu til hlustandans, þ.e. við vitnisburðarskipti (e. testimonial exchange) í sem víðustum skilningi. Ég mun færa rök fyrir því að ímyndarvald sé óaðskiljanlegur hluti af gangverki vitnisburðarskipta vegna þess að hlustend- ur þurfa að nota félagslegar staðalmyndir sem leiðsögureglur (e. heuristics) þegar þeir meta ósjálfrátt trúverðugleika viðmælenda sinna. Það getur verið með öllu viðeigandi að byggja þannig á staðalmyndum, eða villandi, allt eftir því hvaða staðalmynd á í hlut. Ef í staðalmyndinni felast fordómar gegn mælandanum gerist tvennt: Skiptin fela í sér þekkingarfræðilega röskun – hlustandinn gerir óþarflega lítið úr trú- verðugleika mælandans og fer fyrir vikið hugsanlega á mis við ákveðna þekkingu; um leið er breytni hans siðferðilega ámælisverð – og að ósekju er grafið undan hæfni mælandans til að búa yfir þekkingu. Ég mun nú snúa mér að þessari röskun sem er bæði af meiði þekkingar og siðferðis og einbeita mér að því sem er e.t.v. mikilvægasti siðferðilegi og félagslegi þátturinn í því hvernig ímyndarvald mótar orðræðu- og þekkingartengsl okkar og reyna að draga upp mynd af þeirri tegund ranglætis sem því tengist, þ.e. vitnisburðarranglæti. Hugur 2018meðoverride.indd 21 24-Jul-18 12:21:21
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136

x

Hugur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.