Úrval - 01.02.1947, Síða 39

PAUL-HENRI SPAAK
37
aður af glæsimennsku konungs.
Þessir tveir menn hugðu sig
kjörna til að láta mikið að sér
kveða á stjórnmálasviðinu.
Aðfaranótt hins 23. rnaí
1940 sló í brýnu með þeim, í
Wijnendaelkastala skammt frá
Ghent. Leopold neitaði þverlega
að fylgja Spaak og öðrum ráð-
herrum sínum eftir í litlegð og
lýsti því yfir, að hann mundi
dvelja áfram í Belgíu með her
sínum og þjóð.
Pimm árum síðar bar fundum
þeirra saman aftur í kastala i
Tyrol. Spaak hafði farið af San
Francisco ráðstefnunni, þar sem
hann hafði vakið eftirtekt á sér
meðal fulltrúa sameinuðu þjóð-
anna sem mikill mælskumaður og
foringi. Hann hafði flogið til
Austurríkis til fundar við Leo-
pold konung, er haf ði verið leyst-
ur úr haldi af bandarísku herliði,
en Þjóðverjar höfðu flutt hann
frá Belgíu. Þessir tveir merm
voru nú ókunnugir. Leopold var
ofstækisfullur eins og hann átti
kyn til og gat ekki fyrirgefið
Spaak beiskyrði þau, er hann og
aðrir ráðherrar höfðu látið falla
um hann sumarið 1940. Og
Spaak gat ekki fyrirgefið Leo-
pold frarnkomu hans á hernáms-
árunum. Frá þessum fundi sneri
hann til Briissel og beitti allri
mælsku sinni til að sannfæra
hið klofna þing um, að Leopold
skyldi ekki, konungdóms síns
vegna og þjóðarinnar, hverfa
aftur til Belgíu, nema því aðeins
að yfirgnæfandi meiri hluti
þjóðarinnar æskti þess.
Útlegð Spaaks 1940 hófst á
hinn ævintýralegasta hátt.
Spænska lögreglan rauf loforð
spænsku utanríkisþjónustunnar
ogtók Spaak og belgíska forsæt-
isráðherrann, Hubert Pierlot,
höndum, fyrir að hafa farið á
ólöglegan hátt yfir frönsk-
spænsku landamærin, en þangað
höfðu þeir leitað eftir fall Belg-
íu. Þeir voru báðir hafðir und-
ir eftirliti í Barcelona og var
bannað að yfirgefa Spán. Hinn
duglegi, belgíski sendiherra í
Madrid, Romrée de Vichenet,
greifi, undirbjó flótta þeirra
þaðan. Flutningabifreið með
tvöföldu skilrúrni flutti Spaak og
Pierlot til Portugal, en þaðan
fóru þeir með brezkri flugvél.
Fáir evrópskir stjórnmála-
menn hafa lært eins mikið á út-
iegð og Spaak. Þessi fjögur ár,
sem hann dvaldi á Englandi, og
hinar f jórar ferðir, er hann fór til